نویسندگان: پروفسور دکتر سید سعید زمانیه شهری MD و پرفسور دکتر سونیا سیدالحسینی MD

تعریف سرطان غدد لنفاوی:

لنفوم یا لنفوما نوعی سرطان است که در سیستم لنفاوی که بخشی از شبکه مقابله با میکروب در بدن به شمار می رود شکل می گیرد. سیستم لنفاوی از غدد لنفاوی، طحال، غده تیموس و مغز استخوان تشکیل می شود. سرطان غدد لنفاوی می تواند تمام آن نواحی و همچنین سایر اعضای بدن را تحت تأثیر قرار دهد.

انواع مختلفی لنفوم وجود دارد.

زیر گروه های اصلی عبارتند از:

• لنفوم هوچکین (که در گذشته به بیماری هوچکین نیز نامیده می شد)

• لنفوم غیر هوچکین

غدد لنفاوی غده های کوچکی در بدن هستند که بخشی از سیستم ایمنی محسوب می شوند. احتمالاً تاکنون در مورد غدد لنفاوی شنیده اید که ممکن است به علت ارتباط آن با تشخیص سرطان بوده باشد، اما همه دارای این غدد هستند و نقش مهمی در حفظ سلامتی ما ایفا می کنند. غدد لنفاوی از لحاظ علمی قسمتی از سیستم لنفاوی بشمار می آیند که شبکه ای از اعضای بدن، عروق و غدد در سراسر بدن را تشکیل می دهند. این غدد؛ باکتری ها، ویروس ها و دیگر مهاجمان را قبل از آنکه منجر به عفونت شود به دام می اندازد. غدد لنفاوی همچنین؛ کنترل گردش مایع لنفاوی و رساندن گلبول های سفید را به قسمت های مختلف بدن بر عهده دارند. (مشابه گردش خون در رگ ها).

غدد لنفاوی در گردن، زیر چانه، زیر بغل و اطراف کشاله ران متمرکز شده اند و ممکن است در صورتی که در حال مبارزه با عفونت در یکی از قسمت های بدن باشد متوجه متورم شدن این غدد شوید. این غدد که در بدن همه ی انسان ها وجود دارند، به عنوان بخشی از سیستم ایمنی بدن از طریق مبارزه با عفونت ها و فیلتر باکتری ها و سلول های سرطانی، نقش حائز اهمیتی را در سلامت انسان ایفا می کنند. غدد لنفاوی هم چنین، عهده دار مدیریت جریان مایع لنفاوی و انتقال گلبول های سفید به بخش های گوناگون بدن هستند. سیستم لنفاوی، شبکه ای از عروق کم فشار در سراسر بدن است. این عروق، عروق لنفاوی نام دارند. سیستم لنفاوی در کنار ایفای عملکرد های مهم ایمنی در بدن، به واسطه ی عروق لنفاوی، مسیری برای بازگشت مایعات بین سلولی به سیستم گردش خون، ایجاد می کند. به مایعاتی که از این طریق مانند خون در سرتاسر بافت های بدن جریان پیدا می کنند، لنف یا مایع لنفاوی گفته می شود. سیستم لنفاوی هم چنین تسهیل جذب چربی ها و ویتامین های محلول در چربی سیستم گوارشی را به عهده دارد.

غدد یا گره های لنفاوی به وسیله نوعی از گلبول های سفید خون که در مایع لنفاوی آن ها وجود دارد، به از بین بردن سرطان های خارجی و مبارزه با عفونت ها در بدن، از طریق نابود کردن سلول های مرتبط با عفونت می پردازند. بنابرین بخشی از سلول های سیستم ایمنی بدن، برای مبارزه با هر نوع بیماری، به غدد لنفاوی منتقل می شوند. به بیان ساده تر، گره لنفی به عنوان بخشی از سیستم ایمنی، وظیفه دفاع از بدن را به عهده دارد. تعدد سلول ها، در مبارزه با عوامل عفونت و سرطان، گره یا غده لنفاوی را دچار تورم می کند.

تورم غدد لنفاوی:  زمانی که مشکلی مانند عفونت، جراحت یا سرطان در بدن وجود داشته باشد، غده های لنفاوی ناحیه آسیب دیده ممکن است ورم کنند یا بزرگ شوند. چرا که در حال فعالیت برای فیلتر کردن سلول های غیرمتعارف هستند. غده های لنفاوی ورم کرده به شما این علامت را می دهند که چیزی در بدن درست کار نمی کند، اما این علائم دیگر و مشخص تر هستند که اصل مشکل را نشان می دهند. برای مثال، ورم غده های لنفاوی نزدیک گوش به علاوه گوش درد و تب نشانی از آن هستند که ممکن است شما به عفونت گوش یا سرما خوردگی دچار شده باشید.

برخی از نواحی بدن مانند گردن، کشاله ران و زیربغل هستند که به صورت کلی غده های لنفاوی بزرگی دارند. در بیشتر موارد، تنها غده های لنفاوی یکی از نواحی ورم می کنند. زمانی که غده های لنفاوی بیشتر از یک ناحیه ورم کنند به آن لنفادوپاتی عمومی می گویند. برخی از عفونت ها هم مانند گلودرد استرپتوکوکی و آبله مرغان، عفونت ناشی از استفاده برخی از داروها، بیماری های مربوط به سیستم ایمنی بدن و سرطان هایی مانند لنفوم و لوسمی می توانند موجب این ورم های چندگانه بشوند. پزشک درمانگر شما به علامت هایی بیشتر از ورم غدد لنفاوی احتیاج دارد تا بتواند به اصل مشکل پی ببرد.

نکته: ورم غدد لنفاوی اغلب ناشی از بیماری های دیگری به جز سرطان هستند.

پاتوفیزیولوژی سرطان غدد لنفاوی:

سرطان می تواند از آنجایی که آغاز شده است به نواحی دیگر بدن هم سرایت کند. زمانی که سلول های سرطانی از تومور اصلی خود جدا می شوند، می توانند از طریق جریان خون یا سیستم لنفای بدن به نواحی دیگر بدن هم بروند. چنانچه این سلول ها از طریق سیستم لنفاوی جا به جا شوند، سلول های سرطانی می توانند وارد غده های لنفاوی هم بشوند. بیشتر سلول های سرطانی فرار کرده، یا می میرند یا قبل از اینکه بتوانند در جایی دیگر شروع به رشد و تکثیر کنند کشته می شوند. اما همیشه ممکن است یک یا دو سلول بتوانند فرار کنند و در مکان های جدید جاگیر شوند، رشد کنند و تومورهای جدید درست کنند. به شیوع و سرایت سرطان به بخش های دیگر بدن متاستاز می گویند.

زمانی که سرطان به غده های لنفاوی سرایت کند، اغلب وارد غده های لنفاوی نزدیک ناحیه تومور سرطانی می شود. اینها غده های لنفاوی هستند که بیشترین فعالیت ضد سرطان را انجام می دهند تا بتوانند سلول های سرطانی را فیلتر کنند و آنها را بکشند.

ریسک فاكتورها:

عواملی که می توانند خطر ابتلا به لنفوم را افزایش دهند عبارتند از:

• سن. برخی از انواع لنفوم بیشتر در بزرگسالان جوان دیده می شود، در حالی که برخی دیگر اغلب در افراد بالای ۵۵ سال تشخیص داده می شوند.

• مرد بودن. مردان کمی بیشتر از زنان به لنفوم مبتلا می شوند.

• اختلال در سیستم ایمنی بدن. لنفوم بیشتر در افراد مبتلا به بیماری های سیستم ایمنی یا در افرادی که داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی بدن مصرف می کنند، بیشتر دیده می شود.

• بروز عفونت های خاص. برخی از عفونت ها با افزایش خطر ابتلا به لنفوم همراه هستند، از جمله ویروس ابشتین بار و عفونت هلیکوباکتر پیلوری.

علائم و نشانه ها:

علائم و نشانه های لنفوم ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• تورم بدون درد غدد لنفاوی گردن، زیر بغل یا کشاله ران (سرطان غدد لنفاوی گردن ، سرطان غدد لنفاوی زیر بغل یا سرطان غدد لنفاوی کشاله ران)

• خستگی مداوم

• تب

• تعریق شبانه

• تنگی نفس

• کاهش وزن بدون دلیل

• خارش پوست

ادامه دارد…