به نوازندگان ضرب تا قبل از شادروان حسین تهرانی اهمیت چندانی نمی دادند ولی زنده یاد حسین تهرانی ارزش این ساز و نوازنده ی آن را در موسیقی به خصوص موسیقی ایرانی زنده کرد و به آن اهمیت و اعتبار در خور آن بخشید.

از نوازندگان خوب و بزرگ ضرب اطلاع دقیقی در دست نیست و مثل بسیاری از نوازندگان سازهای دیگر تنها در کتاب سرگذشت موسیقی ایران و بعضی از رسالات شمه ای گذرا و زودگذر از حبیب سماعی که سال ها ضرب گیر محمدصادق خان بوده و آقا جان اول، تقی خان، حاجی خان که پیشخدمت عین الدوله بوده، آقاجان دوم فرزند داود شیرازی نوازنده، بالا خان پدر مرتضی خان نی داود، سید حسن نوازنده سه تار، رضا قلی خان، رضا روان بخش، اسماعیل غدیری، اصغر حبیبی و عیسی آقا باشی یاد شده است.

مرتضی اعیان نوازنده ضرب

در سال ۱۳۲۵ شمسی کودکی در خانواده ای اهل هنر و موسیقی دیده به جهان گشود که نامش را مرتضی اعیان نهادند. این کودک دوران طفولیت را هنوز تمام نکرده بود که به موسیقی ایرانی به خصوص سنتی علاقه ای مفرط پیدا کرد و همین موضوع موجب شد که پدر او وی را نزد حسین خرسندی که یکی از نوازندگان ضرب بود، ببرد. مرتضی اعیان بیش از یک سال نزد او کار کرد و به آشنایی با رمز و راز آن پرداخت. کوشش در یادگیری و کشش در نواختن و جوشش در سبک و شیوه ای خاص او را به محضر امیر ناصر افتتاح کشاند و او تنها شاگردی بود که افتتاح برای یادگیری و پیشرفت وی به طور خصوصی به تدریس پرداخت. مرتضی اعیان بیش از پانزده سال نداشت که در برنامه کودکان رادیو شروع به همکاری کرد ولی پس از یک سال از رادیو کناره گیری کرد و این کناره گیری و دوری فقط به خاطر آموزش و تحقیق در نواختن تنبک بود. وی به سال ۱۳۵۱ بنا به دعوت دکتر داریوش صفوف به مرکز حفظ و اشاعه ی موسیقی سنتی ایران رفت و پس از امتحانی که استاد هرمزی از وی به عمل آورد، مورد تأئید ایشان قرار گرفت و اولین گروهی که همکاری او با آن آغاز گشت متشکل از هنرمندان بزرگی همچون حسین علیزاده، بلال ذوالفنون، داود گنجه ای، داریوش طلائی، محمد مقدسی، خانم مانی زاده به خوانندگی رضوی سروستانی بود. همکاری او تا سال ۱۳۵۹ متناوباً ادامه داشت و هنوز کم و بیش نیز ادامه دارد. مرتضی اعیان در کنسرت های متعددی که توسط گروه های مختلف در باغ فردوس، تجریش، تئاتر شهر، تالار رودکی، جشن هنر شیراز و تلویزیون کرمان به نفع مؤسسات فرهنگی و هنری و خیریه برپا می شده شرکت می کرد و بارها به کشورهای انگلستان، اسپانیا، بلژیک، فرانسه، تونس و ژاپن همراه هنرمندانی چون:

رضا شفیعان، حسین عمومی، محمد مقدسی، داریوش طلائی، رضوی سروستانی، جلال ذوالفنون و خانم پریسا مسافرت و تحت قراردادهای فرهنگی و هنری اجرا کرده اند.

وی در کشور آلمان جهت تدریس و شناساندن موسیقی سنتی و به خصوص ضرب کوشش فراوان نموده و همراه حمید متبسم (تار)، مجید درخشانی (تار و سه تار) و انوشه (نی) فعالیت چشمگیری دارند و در کشورهای آمریکا و سوئیس نیز همراه محمدرضا شجریان ، داریوش پیرنیاکان (تار)، جمشید عندلیبی (نی) برنامه های هنری اجرا نمود. وی از زمانی که وارد مرکز حفظ و اشاعه موسیقی سنتی ایران شد به امر تدریس و در خارج از این مرکز نیز کانون چنگ به مدیریت رضا گرگین زاده و محمدرضا درویش و علی اکبر شکارچی شاگردان خوبی تعلیم داد که از شاخصین ایشان می توان از سعید رودباری، مهرداد اعرابی فرد، هومان پور مهدی، بهمن وکیلیان نام برد. مرتضی اعیان یک جلد کتاب درباره نواختن تنبک و شیوه های فراگیری آن تألیف نموده است و امروز یکی از نوازندگان بزرگ و صاحب سبک در تنبک نوازی موسیقی سنتی ایرانی به حساب می آید.

روش اجرای مرتضی اعیان در تنبک نوازی مخصوص خود اوست. مرتضی گذشته از تسلط و احاطه ای که بر ظرایف فنی تنبک نوازان سال های اخیر دارد، خود نیز ابداعاتی را شخصاً به میان آورده و اجرا نموده است. او تنبک را نه به شیوه ی گذشتگان بلکه به شیوه ی خود می نوازد و سعی او بر این است که این آلت ضربی به مثابه ی یک ساز نغمه گر عمل کند. نه به این معنا که فی المثل با تنبک بتوان شور و سه گاه نواخت بلکه بتوان با این آلت ضربی تجسم ملودی کرد. وی امروز یکی از نوازندگان بزرگ در تنبک نوازی به حساب می آید.