نویسنده : محمد حسین خیرخواه

مقدمه؛ لذت از تکنولوژی در خاورمیانه!

سال ۲۰۲۱ میلادی تقریبا رو به پایان است و ماهم‌چنان در عصری سراسر تناقض زندگی می‌کنیم. ما انسان‌ها با وجود تمام پیشرفت‌های سیاسیو مدنی که به‌ آن‌ها می‌بالیم هنوز هم در دنیای دو دسته شرق و غرب روزگار را سپری می‌کنیم.

اما برای وطنی که در میانه شرق و غرب به دام افتاده است کار بسیار دشوارتر گردیده. وطنی غرق در تاریخ خود و مغرور از گذشته‌ای که روزیمایه مباهات بوده و نگران از آینده‌ای که می‌داند اگر افسارش را به‌دست نگیرد، عاری از هرگونه افتخار خواهد بود.

یک وطن با ملتی که برای چهاردهه، پسرفت را با تار و پود خویش تجربه کرده است و در گذار لحظه‌ها، گویی از آینده به گذشته سفر نموده و بااشتیاق، تنها نظاره‌گر پیشرفت و به‌کارگیری تکنولوژی توسط دیگر ملت‌ها است.

لذت خواندن و نوشتن در مورد تکنولوژی، برای نسل تربیت شده پدران و مادران کوچ کرده از آخرین جنگ کلاسیک قرن بیستم، که درمیان سرابی ازافکار چهارده قرن پیش زندگی می‌کنند، بسیار لذت‌بخش و درعین‌حال ملال‌آور است. لذت بخش است، چرا که کور سوی امید به آینده را روشن نگاهمی‌دارد و ملال‌آور است چون باید تنها نظاره‌گر ترقی سایر ملل باشند. گویی که پیاده و با کفش کهنه خرافات برپای، در بیابان جهل به‌دنبالسواره‌ای که آب دانش در دست دارد می دوند و هرگز به او نمی‌رسند.

در این نوشته، نظاره‌گر تکامل یک تکنولوژی از بذر ایده تا مسیری روشن برای تسخیر جهان خواهیم بود.

میراث جوانی متفکر و خاص، که اکنون به یکی از سرشناس‌ترین افراد در عرصه تکنولوژی و اقتصاد در دنیا بدل شده است.

سرآغاز اتریوم

تاریخ تکنولوژی پر از داستان‌های پرفراز و نشیب است. پر از شایعات و حرف‌هایی که در صحتشان شک وجود دارد. اما آن‌چه که مهم است، حقیقتاست و حقیقت چیزی نیست جز اینکه هر تکنولوژی باهدف خدمت به بشر وارد عرصه می‌شود.

تکنولوژی بلاک‌چین که در مقالات پیشین درمورد آن سخن گفتیم، یکی از آن‌ها است که در مقیاسی گسترده، تمام عرصه‌ها و صنایع دیگر را تحتتاثیر مثبت خود قرار داده است.

در واقع پیش از بیت‌کوین، کسی با تکنولوژی بلاک‌چین باتوجه به تعریفی که امروز از آن داریم آشنا نبود.

پس از ظهور بیت‌کوین در سال ۲۰۰۸، فعالان و علاقه‌مندان این حوزه که با مزایای این تکنولوژی غیرمتمرکز آشنا بودند، به فکر غیرمتمرکز کردنعرصه‌های دیگر، غیراز عرصه‌مالی که تا آن زمان توسط بیت‌کوین به چالش کشیده شده بود، افتادند.

پروژه اتریوم نیز با تکیه بر فلسفه ناب تکنولوژی بلاک‌چین پا به عرصه نهاد. این پروژه از ذهن متفکر یک جوان روسی – کانادایی به‌نام ویتالیکبوترین سرچشمه گرفت. بوترین در ابتدا یکی از نویسندگان و اعضای انجمن بیت‌کوین بود. به عقیده بوترین، بیت‌کوین نقص‌هایی داشت. او تصمیمگرفت با همکاری چند تن دیگر، پروژه اتریوم را با هدف ساخت برنامه‌های کاربردی و غیرمتمرکز و در یک کلام، ایجاد انقلابی در دنیای تکنولوژی،اجرایی کند.

آیا بیت‌کوین و اتریوم مانند یکدیگر هستند؟

در نگاه اول، با این پیش‌فرض که هر دو نوعی ارزدیجیتال هستند تصور می‌کنیم که باید بسیار شبیه به یکدیگر باشند. درست است که هر دو ریشهدر تکنولوژی بلاک‌چین دارند، اما اهداف بسیار متفاوتی را دنبال می‌کنند.

در واقع بیت‌کوین، با هدف ایجاد یک سیستم غیرمتمرکز و همتا‌به‌همتا برای انجام پرداخت‌ها در سطح جهانی ایجاد شد.

اتریوم، اهداف بسیار بزرگ‌تر و بلند پروازانه‌ای را دنبال می‌کند. درواقع اتریوم تنها یک رمزارز نیست، بلکه یک پلتفرم متن باز (Open Source) مبتنی بر شبکه بلاک‌چین است. این پلتفرم به توسعه‌دهنگان و فعالان این اجازه را می‌دهد که اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز را بر روی این پلتفرم اجراییکنند. اما بیت‌کوین، که البته پیشگام دنیای ارزهای دیجیتال محسوب می‌شود، یک ارزدیجیتال غیرمتمرکز و متن باز است.

پروژه اتریوم چه اهدافی دارد؟

همان طور که گفته شد، اتریوم یک پلتفرم متن باز مبتنی بر تکنولوژی بلاک‌چین است. یکی از اصلی‌ترین اهداف اتریوم غیرمتمرکز کردن اینترنتاست!

شاید با خواندن این عبارت، این سوال در ذهن شما ایجاد شود:

آیا اینترنت غیرمتمرکز نیست؟

برای پاسخ به این سوال، کار سختی درپیش نداریم. کمی به نام‌های آشنا فکر کنید. گوگل، فیس‌بوک، نت‌فلیکس، دراپ‌باکس و دیگر شرکت‌هایبزرگ که تعدادشان کم نیست. اگر از نقش دولت‌ها فاکتور بگیریم، تقریبا تمام فضای اینترنت توسط این نام‌ها کنترل می شود. هیچ‌فعالیتی دراینترنت بدون نقش‌آفرینی یک شخص یا نهاد سومی انجام نمی‌گیرد. همین موضوع، غیرمتمرکز بودن اینترنت را منتفی می‌کند.

اما با توجه به امکان ایجاد شبکه‌ای غیرمتمرکز، دیگر نیاز به یک نهاد متمرکز و کنترل کننده برای انجام فعالیت‌ها بر روی اینترنت وجود نخواهدداشت. با کمک اتریوم، برای مثال به‌منظور استفاده از اوبر، مسافر می‌تواند به‌طور مستقیم با راننده، بدون نیاز به اپلیکیشن و نقش‌آفرینی اوبربه‌عنوان شرکت واسطه ارتباط داشته باشد.

و یا برای خرید و فروش رمزارزها، دیگر نیازی به واسطه و یا صرافی‌ها نخواهد بود که قطعا ریسک‌هایی مانند حمله‌ هکرها و یا دزدیده شدن داراییرا از بین خواهد برد.

به‌طورکلی با تحقق کامل اهداف اتریوم، مردم می‌توانند به‌طور مستقیم با یکدیگر درارتباط باشند بدون اینکه نیاز به یک واسطه و یا نهاد مرکزیبرای کنترل سازوکارها وجود داشته باشد.

به بیان دیگر، اتریوم شبکه‌ای از کامپیوتر ها است که با یکدیگر یک ابر رایانه قدرتمند غیرمتمرکز را می‌سازند.

قرارداد هوشمند چیست و چه نقشی در پلتفرم اتریوم ایفا می‌کند؟

گفتیم که اتریوم، یک پلتفرم غیرمتمرکز است. این پلتفرم غیرمتمرکز با استفاده از مفهومی به‌نام قرارداد هوشمند (Smart Contract)، امکان دخالتهرشخص ثالث، تغییر در ماهیت فعالیت‌ها و ازکار افتادگی سیستم را ناممکن می‌سازد.

 اما قرارداد‌های هوشمند اتریوم چگونه کار می‌کنند؟

قرارداد‌ هوشمند به زبان ساده مانند یک قرارداد عادی در دنیای واقعی است. با این تفاوت که این قرارداد تماما دیجیتالی است. قرارداد هوشمندتمامی معاملات و فرآیند‌ها را بدون دخالت شخص ثالث و کاملا تضمینی به سرانجام می‌رساند.

غیرقابل بازگشت بودن، قابلیت پیگیری و از همه مهم‌تر، قابلیت اجرای قرارداد به‌صورت خودکار، از ویژگی‌های بارز و موثر قراردادهای هوشمندهستند.

قرارداد‌های هوشمند تمام دستورالعمل‌هایی که به آن‌ها داده شده است را به‌طور خودکار انجام می‌دهند.

این شرایط و دستورالعمل‌ها به‌صورت کدگذاری شده تعریف می‌شوند و دربلاک‌چین قرار می‌گیرند. این‌کد‌ها توسط پلتفرم مورد پردازش قرار می‌گیرندو قرارداد هوشمند درچهارچوب شرایط تعیین شده اجرایی می‌شود.

برای مثال، بانک‌ها امکان مدیریت و جلوگیری از انجام یک تراکنش را دارند، این درحالی است که در قراردادهای تعریف شده برروی پلتفرم اتریوم،امکان تغییر و یا جلوگیری از انجام تراکنش وجود نخواهد داشت.

از دیگر ویژگی‌های قراردادهای هوشمند علاوه‌بر دقت بسیار بالا، می‌توان به عملکرد سریع، مقرون به‌صرفه بودن و امنیت مثال زدنی اشاره کرد.

قرارداد‌های هوشمند در زمینه‌های مختلفی استفاده می‌شوند که در ادامه به‌صورت مختصر به‌ بعضی از آن‌ها اشاره می شود.

استفاده در نهادهای حاکمیتی

یکی از ویژگی‌های قراردادهای هوشمند عدم امکان اعمال تغییر در آن‌ها است. به‌همین دلیل یکی از بهترین انتخاب‌ها برای استفاده در سیستم رایگیری هستند. دولت‌ها می‌توانند با تغییر سیستم رای گیری با ستفاده از قراردادهای هوشمند، به‌طرز چشم‌گیری به حاشیه‌های پس از نتایجانتخابات پایان دهند.

خدمات بیمه

قرارداد هوشمند امکان پرداخت خسارت‌های ناشی از حوادث را به‌صورت خودکار با توجه به شرایط قرارداد فراهم می‌کند. به‌همین دلیل بسیاری ازمراحل پیچیده و طاقت‌فرسا از میان برداشته می‌شوند.

صنعت خودرو

با توجه به روند روبه‌رشد صنعت خودروهای خودران و فراگیر شدن آن‌ها در سال‌های آینده، بی‌شک شاهد خطاها در سیستم عملکرد این خودروها ودرپی آن حوادثی هم خواهیم بود. در این قسمت قراردادهای هوشمند ایفای نقش می‌کنند و براساس فاکتورهای مختلف، خسارات ناشی از حوادثمحاسبه شده و از حساب افراد پرداخت می‌شوند.

سالیدیتی، قلب تپنده اتریوم

گفتیم که قراردادهای هوشمند بسیار دقیق هستند. سرعت بسیار بالایی دارند و از امنیت حداکتری برخوردارند.

اما این ویژگی‌ها چگونه میسر شده‌اند؟

وقت‌ آن رسیده است که با معجزه‌ کدها بیشتر آشنا شویم، زبان برنامه‌نویسی سالیدیتی!

زبان برنامه‌نویسی سالیدیتی (Solidity)، یک زبان برنامه‌نویسی پیشرفته است که برای برنامه‌نویسی قراردادهای هوشمند پلتفرم اتریوم مورداستفاده قرار می‌گیرد.

این برنامه زبانی شبیه به جاوا اسکریپت دارد اما با این تفاوت که داده‌های آن از نوع ایستا هستند. این زبان برنامه‌نویسی مانند بسیاری دیگر اززبان‌ها دارای متغیرها، توابع، کلاس‌ها، رشته‌ها، فرآیندهای محاسباتی و … است. تمام قراردادهای هوشمند با استفاده از سالیدیتی نوشتهمی‌شوند و براساس معجزه این زبان برنامه‌نویسی، مزایای خود را به‌رخ می‌کشند.

سخن پایانی

به جرات می‌توان از پروژه اتریوم، به‌عنوان انقلابی در عرصه تکنولوژی و گامی بزرگ در راه تحقق فلسفه غیرمتمرکز کردن دنیا نام برد. می‌تواندنیای کریپتوکارنسی را به قبل و بعد از اتریوم تقسیم کرد و امید داشت که روزهای روشنی را در پرتو این پروژه شاهد باشیم.

اگرچه که جبر جغرافیایی، کشمکش‌های سیاسی و سلطه سنت‌های درآمیخته با مذهب در این قلب تپنده تاریخ، امکان داشتن زندگی هم‌گام بااستانداردهای انسان قرن ۲۱ را از من و دیگر هم‌وطنان ربوده‌ است، اما هم‌چنان با اشتیاق و انگیزه به امید روزی هستیم که دیگر ازتکنولوژی‌های روز دنیا در اخبار و وب‌سایت‌ها نخوانیم، بلکه هم‌زمان با دنیا غرق‌ در آن‌ها باشیم و تحول ناشی از وجودشان را در زندگی خودبه‌وضوح احساس کنیم