استاد حسین (ایرج) جهانشاهی – موسیقیدان

نویسنده و پژوهشگر: علی تیموری

ایرج جهانشاهی در سال ۱۳۱۳ در شهر باختران (کرمانشاه) متولد شد. از شش سالگی به هنر موسیقی علاقمند شد و اولین بار به نواختن ضرب روی آورد ولی پس از مدتی یک روز یکی از بستگان نزدیک وی به رسم هدیه یک نی لبک به او داد و از آن روز به بعد بود که کار دمیدن وی در نی لبک آغاز گشت و آن قدر دمید و دمید که در دمیدن استاد و هنوز که هنوز است با نفس گرم مسیحایی خویش می دمد و از این دمیدن ها دل خلق و بندگان خدا را شاد و ایشان را محضوظ می کند.

ایرج جهانشاهی نواختن نی لبک را ابتدا نزد برادر هنرمند خود رضا جهانشاهی به صورت سنتی و سینه به سینه فرا گرفت و در مدرسه و جشن های خانوادگی دوستان و آشنایان مجلس آرایی می کرد تا این که روزی یک نی خیز ران خریداری کرد و از آن یک فلوت برای خویش ساخت که اتفاقاً فلوتی زیبا و خوش صدا از کار درآمد و از این زمان به بعد وی روی به نواختن فلوت آورد. سال ها از ا ین تاریخ گذشت ایرج حالا شاگرد دبیرستان رهنمای تهران بود که در جشن ها و اعیاد ملّی که به مناسبت هایی در مدرسه برپا می شد شرکت می جست و هنرنمایی می کرد. روزی در یک مسابقه هنری که با حضور وزیر فرهنگ وقت و مقامات فرهنگی و هنری دبیرستان های مختلف از جمله دبیرستان های رهنما، خاقانی و پیرنیا و یک مدرسه دیگر برگزار شده بود، وی با آقایان جلال مبیّن که نوازنده تار بود از مدرسه خاقانی، امیر عباس صفوی نوازنده ویولن از مدرسه پیرنیا و ایرج پور خمامی که ایشان درس ریاضی تدرسی می کردند و نوازنده قره نی بودند آشنا شد و خود تشکیل ارکستری را دادند که سال ها در جلسات هنری مدرسه که بر پا می گشت فعلاً شرکت می کردند. کار جدی و پر ثمر ایرج جهانشاهی در موسیقی از زمانی آغاز شد که با هنرمند شایسته و ارجمند پرویز یاحقی آشنا شد و در ارکستر این هنرمند که مرکب بود از پرویز یاحقی (ویولن اول) و سرپرست ارکستر امیر عباس صفوی (ویولن دوم)، ایرج پور خمامی نوازنده کلارینت، مجید نجاهی نوازنده سنتور، ایرج جهانشاهی نوازنده فلوت، فخرالدین حکیمی نوازنده تار، ایرج علی الله نوازنده ضرب به خوانندگی شوکتی که آهنگ ها از پرویز یاحقی و اشعار از بیژن ترقی بود. آهنگ ها و اشعاری که حاصل زحمات این گروه هنرمندان بود در زمان خود خیلی زود شهرت یافتند و بر سر زبان ها افتادند و در هر کوی و برزن و کارخانه توسط مردم خوانده و زمزمه می گردید که می شود از این آهنگ ها مثل « شکوه شب »، « فرشته »، « شب تار » و تعداد دیگری نام برد. 

  بهار سرخ - شعری از سعید عرفان

ایرج جهانشاهی پس از چندی همکاری خود را با ارکستر ابراهیم سلمکی به خوانندگی قاسم جبلّی آغاز نمود. اعضاء ارکستر عبارت بودند از استاد ابراهیم سلمکی (ویولن اول و رهبر ارکستر)، مهرگان (ویولن دوم)، هادی طاهری (ضرب)، باشوکی (ویولن سل) آغاز و علاوه بر اجرای برنامه های متعدد و گوناگون در رادیوها، کنسرت های مختلفی در تهران و شهرستان ها بر پا کردند. سال ها بعد هنرمند ارجمند و والا، استاد محمود ذوالفنون از وی دعوت بعمل آورد تا با ارکستر ایشان همکاری نماید که ایرج با افتخار و شادمانی از این دعوت استقبال کرد و همکاری خود را با ارکستر این هنرمند بزرگ آغاز کرد. نوازندگان ارکستر ذوالفنون عبارت بودند از: محمود ذوالفنون رهبر ارکستر و نوازنده ویولن اول، تقی مشکاتی نوازنده ویولن دوم، ایرج پورخمامی نوازنده قره نی، ایرج جهانشاهی نوازنده فلوت، منصور صارمی نوازنده سنتور و کهندانی نوازنده ضرب به خوانندگی احمد ابراهیمی که علاوه بر اجرای برنامه های متعدد در رادیو، کنسرت های بزرگی نیز در شهرستان ها و مجالس و محافل و مراکز فرهنگی و هنری و مؤسسات  عام المنفعه اجرا کردند. پس از چندی وی همکاری خود را با ارکستر بهرام حسن زاده که به خوانندگی احمد ابراهیمی، ملوک ضرابی و جعفر بزرگی و نوازندگانی چون: حسین صمدی، امیر عباس صفوی و نوازندگان ویولن: رضا مهران، ایرج پور خمامی، نوازندگان قره نی و سنتور منصور صارمی آغاز و برنامه های متعددی در رادیو و در سراسر کشور اجرا کردند. از کارها و فعالیت های هنری دیگر وی همکاری در برنامه کارگران بود که با ارکستر نادر نیاکان (برادر شاپور نیاکان) به خوانندگی خواننده هنرمند گیلان، شاپور جفرودی و عبدالعلی همایون روزهای چهارشنبه در مرکز رادیو ایران در میدان ارک اجرا می کردند. ایرج جهانشاهی یکی از اولین هایی است که در موسیقی تلویزیون با هنرمندانی چون: حسن مقراضی (بابک) نوازنده ی پیانو و اکوردئون، پرویز شهبازی کلارینت، ایرج شهبازی جاز، امیر عباس صفوی آهنگ هایی ساخته و اجرا کرده اند از جمله شعر و آهنگ « خاطره » که در مایه ی شوشتری منصوری ساخته شده بود که بعدها با شعر دیگری به نام شمع سحری و خانم پوران اجرا کرد و برنامه دیگری تلویزیونی به نام « بزم آدینه » بود که خوانندگان آن عبارت بودند از خواننده خوش صدا بیژن فرشاد، رشید مستقیم، تورج و پرویز باقری به نوازندگی میلاد کیائی سنتور، امیر عباس صفوی ویولن، فخرالدین حکیمی تار، رضا بهنام ضرب که از برنامه های جالب و پر طرفدار آن وقت تلویزیون بود. وی بارها در پیس های متعددی که در تئاتر فردوسی به روی سن می رفت آهنگ هایی را همراه با ایرج پور خمامی، سالکی بابک و قاسم جبلی در پیس « شبی در بغداد » و « باله بهار » به اجرا درآورد و برای فیلم های « پنجمین ازدواج » از ساخته های نصرت الله وحدت، « میهن پرست » به کارگردانی درم بخش آهنگ هایی ساخت که با صدای ایرج اجرا گردید. 

  فردوسی، حکیم طوس، طبیب زبان پارسی - قسمت 23

ایرج جهانشاهی سال های متمادی در رادیو با ارکسترهای عباس شاپوری، شاپور حاتمی و مهدی تاکستانی همکاری کرد و خود غیر از نواختن فلوت که ساز تخصصی وی می باشد با نواختن سازهای سنتور، ضرب و اکوردئون آشنایی کامل دارد. وی در سال ۱۳۳۵ به شهرستان رشت منتقل گشت و از همین سال همکاری خود را با مؤسسات فرهنگی و هنری و رادیو رشت آغاز کرد و اولین کلاس موسیقی خود را به نام « هنرگاه موسیقی » در کوچه حمام حاج آقا بزرگ دایر کرد که شاگردان خوبی از این کلاس بیرون آمدند. ایرج جهانشاهی هم اکنون همراه با صمد پیوند خوانند هنرمند همراه با تنی چند از هنرمندان در اعیاد اسلامی و جشن های ملی در تالار رودکی (وحدت)، سازمان آب، سالن وزارت کار و شهربانی برنامه های موسیقی اجرا می کنند. در مورد سبک و سیاق نوازندگان فلوت وی می گفت: نوازندگان با سابقه فلوت که همزمان با دوران نوازندگی ما شهرت داشتند و بسیار خوب می نواختند عبارت بودند از: سیروس فرصت، پرویز فرصت، سیروس حدادی، چنگیز عسگر پور، جمشید وحاوی الله زاری، تقوا منش، عماد رام که ایشان از مازندران آمدند و با آهنگ ها و نوای گرم فلوت خودشان برنامه هایی تا اواخر داشتند و سبک نوازندگی وی و صدای گرم و آهنگ های دلنشین او همیشه برای من الهام بخش بوده و آهنگ های این هنرمند را با صدای کمی که دارم برای خودم و محافل دوستانه به یادشان با فلوت اجرا می کنم و همیشه یادشان را گرامی داشته و دارم و برای همه ی هنرمندان عزیز کشورم آرزوی سلامتی از درگاه خداوند یکتا دارم.

  سفری به قلب قرن نوزدهم، جنبش هنر رمانتیک

دیدگاهتان را بنویسید

هم‌اکنون عضو خبرنامه پیام جوان شوید

Newsletter

همراهان پیام جوان