نویسندگان: پروفسور دکتر سید سعید زمانیه شهری MD و پرفسور دکتر سونیا سیدالحسینی MD

سرطان روده بزرگ:

علائم سرطان روده یا کولورکتال ممکن است در مراحل اولیه بیماری بسیار جزئی باشد یا حتی هیچ گونه علائمی به دنبال نداشته باشد. البته این احتمال نیز وجود دارد که این بیماری برخی علائم هشدار دهنده اولیه از خود نشان دهد. علائم سرطان روده ممکن است تا زمانی که بیماری وارد مرحله II نشود، بروز نکند. بنابراین، آزمایش غربالگری منظم برای سرطان روده یا رکتوم، به ویژه از طریق کولونوسکوپی، به کلیه افرادی که در معرض خطر ابتلا به این بیماری قرار دارند، انجام می شود. در مورد زمان شروع غربالگری منظم سرطان روده با پزشکتان مشورت نمایید.

افراد بالای ۵۰ سال، افراد زیر ۵۰ سالی که در معرض خطر ابتلا به این سرطان هستند و افرادی که سابقه خانوادگی در ابتلا به این بیماری دارند، بایستی انجام آزمایش های غربالگری سرطان روده را جدی بگیرند.

توجه داشته باشید که بسیاری از علائم سرطان روده می تواند علتی غیر از سرطان داشته باشد، مانند عفونت، بواسیر، سندروم روده تحریک پذیر یا بیماری التهابی روده. با این حال، در صورت مشاهده هر گونه علائمی بایستی به پزشک مراجعه نمایید. چندین آزمایش ممکن است برای تشخیص سرطان روده بزرگ انجام شود. این آزمایش ها ممکن است شامل کولونوسکوپی یا سایر روش های آندوسکوپی، آزمایش مدفوع یا سایر تست های آزمایشگاهی، MRI، سی تی اسکن یا PET/CT اسکن باشد. این تست های تصویر برداری یا آزمایشگاهی ممکن است برای تعیین اندازه تومورها و نظارت بر وضعیت پاسخگویی به درمان انجام شوند. در هر صورت، آگاهی و شناخت علائم سرطان کولورکتال می تواند گامی مثبت در راستای تشخیص به موقع این بیماری محسوب شود.

علائم هشدار دهنده اولیه سرطان روده

اغلب سرطان ها در کولون یا رکتوم از پولیپ ها ایجاد می شوند، بنابراین غربالگری برای پیدا کردن یا برداشتن آنها به جلوگیری از رشد آنها به سرطان جلوگیری می کند. علائم هشدار دهنده اولیه سرطان روده بزرگ می تواند شامل مواردی مانند کاهش وزن ناگهانی و یا رشته ای و باریک شدن مدفوع باشد.

سایر علائم هشدار دهنده اولیه سرطان روده شامل موارد زیر می باشند:

• خونریزی رکتال به رنگ قرمز روشن یا تیره

• مدفوع رشته ای یا باریک

• تنسموس، احساس نیاز فوری به تخلیه روده، در حالی که چیزی از آن خارج نمی شود.

• کم خونی ناشی از فقر آهن

• درد مداوم شکم

• کاهش وزن ناگهانی و شدید بدون قصد و برنامه

اگر چه ممکن است این علائم ناشی از بیماری های دیگر مانند بواسیر یا بیماری های التهابی روده باشد، اما بایستی حتما در مورد آنها با پزشکتان مشورت نمایید. خون در مدفوع، حتی اگر به طور گاه و بیگاه دیده شود، نبایستی نادیده گرفته شود.

علائم موضعی سرطان روده

علائم موضعی شامل مواردی می شود که تنها بر روده بزرگ یا رکتوم اثر می گذارد و بر اندام های دور دست سرایت نمی کند. علائم موضعی رایج شامل موارد زیر می شود: یبوست، اسهال، اسهال و یبوست متناوب یا سایر تغییرات عادات روده، خونریزی مقعد یا وجود خون در مدفوع، نفخ شکم یا گرفتگی و ناراحتی در این ناحیه، احساس خالی نشدن کامل روده، مدفوع باریک تر از حد معمول و …

اگر این علائم احتمالی سرطان روده را برای مدت طولانی تجربه می کنید، مهم است که با یک متخصص در این زمینه مشورت نمایید.

علائم سیستمیک سرطان روده: علائم سیستمیک سرطان روده ممکن است پا را از دستگاه گوارش فراتر گذاشته و بر کل بدن تأثیر بگذارد. علائم سیستمیک سرطان روده شامل موارد زیر می شود:

از دست دادن اشتها، کاهش وزن غیر قابل توضیح، حالت تهوع، استفراغ، زردی، کم خونی، ضعف و احساس خستگی

علائم سرطان روده بزرگ (کولون):

در مرحله اول سرطان روده بزرگ، هیچ گونه علائم واضحی وجود ندارد. به محض بروز و گسترش علائم، آنها ممکن است بسته به اندازه و محل تومور متفاوت باشند. علائم اولیه ممکن است تنها روده بزرگ را تحت تأثیر قرار دهند و منجر به تغییر در عادات روده شوند. با رشد سرطان، ممکن است در بدن پخش شده و علائم سیستمیک مانند خستگی و کاهش وزن، کل بدن را تحت تأثیر قرار دهند. برخی از تغییرات در عادات روده که ممکن است علائم سرطان روده بزرگ در نظر گرفته شوند، عبارتند از:

تغییر در فرکانس حرکات روده، یبوست، تغییر غلظت مدفوع (مدفوع سفت یا آبکی)، وجود خون در مدفوع (به صورت لکه های قرمز روشن یا لکه های تیره قیر مانند)، خونریزی مقعد، درد شکم، نفخ یا گرفتگی شکم و عدم توانایی در تخلیه کامل روده

علائم سرطان رکتال یا مقعد: علائم سرطان رکتال ممکن است شبیه به سایر بیماری های روده مانند کولیت اولسراتیو یا بیماری کرون (بیماری التهابی روده) باشد. اما در حالی که نشانه های بیماری التهابی روده ممکن است طی دوره های بهبود بیماری فروکش کند، علائم سرطان رکتال ممکن است با پیشرفت سرطان، شدیدتر و پایدارتر شود. تومورهای داخل روده ممکن است شکل یا فرکانس حرکات روده را تغییر دهند. علائم و نشانه ها ممکن است با پخش شدن سرطان به مقعد یا احتمالاً در روده بزرگ، شدیدتر شوند.

علائم سرطان رکتال مربوط به عادات روده شامل موارد زیر می باشد:

اسهال، یبوست، عدم توانایی در تخلیه کامل روده، مدفوع خونین و تغییر در اندازه یا شکل مدفوع

علائم سرطان متاستاتیک روده: بیماران مبتلا به سرطان متاستاتیک روده ممکن است به نشانه ها قبل از تشخیص بیماری توجه نکنند. علائم سرطان کولورکتال متاستاتیک به سایز تومور یا تومورها و جایی که سرطان به آنجا پخش شده است، بستگی دارد.

برای مثال: اگر استخوان ها آسیب دیده باشند، نشانه ها ممکن است شامل درد، شکستگی، یبوست و یا سطح بالای کلسیم باشد.

اگر ریه ها مبتلا شوند، نشانه ها ممکن است شامل تنگی نفس، مشکل در تنفس، سرفه، درد یا خستگی باشد.

اگر کبد مبتلا شود، علائم ممکن است شامل تهوع، خستگی، تورم پاها و دست ها، افزایش قطر شکم و یا زردی باشد.

اگر غدد لنفاوی شکم تحت تأثیر قرار گیرند، علائم ممکن است شامل نفخ، تورم شکم و یا ازدست دادن اشتها باشد.

اگر مغز یا نخاع تحت تأثیر قرار بگیرد، علائم ممکن است شامل سردرد، سرگیجه، از دست دادن حافظه، تاری دید یا دو بینی، مشکل در صحبت یا تشنج باشد