نویسندگان: پروفسور دکتر سید سعید زمانیه شهری MD و پرفسور دکتر سونیا سیدالحسینی MD
سرطان مری (بخش دوم):
عوارض جانبی:
سرطان مری می تواند با بروز برخی عوارض جانبی همراه باشد. برخی از آنها به واسطه درگیری محلی مانند باریک شدن یا فرسایش مری و برخی دیگر به واسطه گسترش تومور رخ می دهند. از عوارض جانبی شایع سرطان مری می توان به موارد زیر اشاره کرد:
انسداد مری: انسداد مری یکی از عوارض بسیار شایع است. برای بسیاری از مبتلایان به سرطان مری، قرار دادن یک استنت مری برای امکان پذیر شدن دریافت غذا نیاز است.
فیستول تراکئوازوفاژیال:
به واسطه حمله تومور و التهاب، یک فیستول (مسیر غیرعادی) ممکن است بین مری و نای شکل بگیرد. زمانی که این شرایط شکل می گیرد، آنچه وارد مری می شود می تواند به طور مستقیم وارد نای و پس از آن ریه ها شود. فیستول تراکئواسافوژیل به طور معمول موجب سرفه هنگام بلع و سینه پهلو می شود. درمان ممکن است شامل قرار دادن استنت در مری و/یا نای شود. تکنیک های جدیدتر مانند قرار دادن دریچه های چتری شکل در نایچه نیز ممکن است مد نظر قرار بگیرند.
فیستول آئورتو ازوفاژیال:
شرایطی غیرمعمول اما تهدیدکننده زندگی محسوب می شود که به واسطه شکل گیری یک فیستول بین مری و آئورت، رگ خونی بزرگی که خون را از سر به باقی بدن انتقال می دهد، رخ می دهد. این شرایط به طور معمول در مراحل پایانی بیماری شکل گرفته و از علائم آن می توان به خونریزی از دهان و درد در میانه سینه اشاره کرد. در صورت تشخیص سریع، عمل جراحی ممکن است این مشکل را برطرف کند.
پنومونی آسپیراسیون:
احساس خفگی هنگام غذا خوردن یا یک فیستول اغلب موجب ورود محتوای مری و معده به ریه ها می شود. این شرایط می تواند به سینه پهلوی آسپیراسیون، شرایطی که به طور معمول نیازمند بستری شدن در بیمارستان و درمان با آنتی بیوتیک است، منجر شود.
خونریزی:
خونریزی شدید ممکن است به واسطه زخم یا سوراخ شدن مری یا به عنوان یک عارضه جانبی استفاده از استنت رخ دهد. گزینه های درمان به وضعیت موجود بستگی دارند و ممکن است شامل سوزاندن رگ های خونی دچار خونریزی شوند.
سوء تغذیه:
یک عارضه بسیار رایج سرطان مری سوء تغذیه است که به واسطه کاهش توانایی فرد برای غذا خوردن رخ می دهد. این شرایط ممکن است نیازمند تغذیه با لوله برای تامین مواد مغذی مورد نیاز بدن باشد.
علل:
یک تومور سرطانی از یک سلول غیر عادی ایجاد میشود. علت دقیق اینکه چرا یک سلول سرطانی میشود مشخص نیست. در این رابطه تصور میشود بعضی آسیبها یا تغییرات خاص ایجاد شده در ژنهای یک سلول باعث ایجاد این مشکل میشود. این مشکل باعث میشود سلول غیر عادی شده و تکثیر آن از کنترل خارج گردد. در بسیاری از افراد سرطان مری بدون هیچ دلیل مشخص ایجاد میشود. به هر حال، عوامل ریسک خاص میتواند احتمال ابتلا به سرطان گلو را افزایش دهند که این عوامل شامل موارد زیر هستند:
بالا رفتن سن:
این نوع سرطان در بین افراد مسن بیشتر مشاهده میشود. اکثر موارد ابتلا به این بیماری در بین افراد بالاتر از ۵۰ سال وجود دارد. این نوع سرطان همچنین رواج بیشتری در بین مردان دارد.
تغذیه:
رژیم غذایی احتمالاً یک عامل موثر در ابتلا به این بیماری است. رژیمهای غذایی پر چرب احتمالاً میتوانند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهند و مصرف حجم زیادی از میوهها و سبزیجات میتواند خطر ابتلا به بیماری را کاهش دهد. چاقی فرد نیز میتواند ریسک ابتلا به سرطان مری را افزایش دهد.
بازگشت اسید معده (رفلکس معده):
بیماری رفلکس معده به مری در بعضی افراد به صورت عادی مشاهده میشود و میتواند باعث التهاب انتهای مری شود. به هر حال، لازم به ذکر است که احتمال ابتلا به سرطان به خاطر این مشکل پایین است و این مشکل در اکثر موارد باعث ابتلا به سرطان نمیشود.
ابتلا به مری بارت:
اصطلاح مری بارت نشان دهنده بیماری است که در آن سلولهای انتهای مری دچار تغییر میشود. در بسیاری از موارد این مشکل مربوط به التهاب بلند مدت این سلولها در نتیجه رفلکس اسیدی معده است.
تشخیص:
آزمایشها و روشهای مورد استفاده برای تشخیص سرطان مری شامل موارد زیر هستند:
• آندوسکوپی:
در زمان آندوسکوپی، دکتر یک لوله میان تهی را که مجهز به یک دوربین است (اسکوپ) را از گلوی شما پایین میفرستد و وارد مری میکند. با استفاده از آندوسکوپی پزشک وضعیت بافت مری شما را بررسی میکند و به دنبال ناحیههایی میگردد که سرطانی شده یا دچار التهاب میباشد.
• نمونه برداری:
پزشک شما ممکن است از یک اسکوپ مخصوص استفاده کرده و آن را به داخل مری شما وارد کند تا به این ترتیب بتواند یک نمونه از بافتهای مشکوک به سرطان تهیه کند (نمونه برداری). این نمونه از بافتها در ادامه برای آزمایشگاه ارسال میشود تا با بررسی آن وجود هر گونه سلول سرطانی در آن مشخص شود.
مراحل پیشرفت بیماری
هنگامی که ابتلای فرد به سرطان مری تشخیص داده شد، پزشک شما سعی میکند میزان (مرحله) پیشرفت سرطان در بدن بیمار را مشخص کند. انجام این کار میتواند به تعیین روش درمان سرطان مری کمک فراوان میکند. آزمایشهای مورد استفاده برای تشخیص مرحله پیشرفت سرطان شامل سی تی اسکن و برش نگاری با گسیل پوزیترون (PET) است.
مراحل پیشرفت سرطان مری شامل موارد زیر است:
مرحله ۱. این مرحله از سرطان در لایههای سطحی سلولهای مری بیمار مشاهده میشود.
مرحله ۲. این مرحله از سرطان به لایههای عمیقتر مری نفوذ کرده و میتواند غدد لنفاوی نزدیک مری را نیز تحت تاثیر خود قرار دهد.
مرحله ۳. این مرحله از سرطان به عمیقترین لایههای دیواره مری نفوذ کرده و بافتها یا غدد لنفاوی بیمار را تحت تاثیر قرار میدهد.
مرحله ۴. در این مرحله سلولهای سرطانی در سایر اعضای بدن بیمار نیز پخش میشوند.