پیام جوان: مراحل اولیه بیماری آلزایمر معمولاً با کاهش تدریجی حافظه کوتاهمدت، نوسانات خلقی و دشواری در تمرکز همراه است. با این حال، یکی از تأثیرگذارترین و دردناکترین علائم این بیماری، از دست دادن حافظه اجتماعی است که بیماران را از تشخیص دادن افراد آشنا، خانواده و دوستان باز میدارد. به گزارش ایتنا و به نقل از ساینس الرت، یک مطالعه جدید که توسط محققان دانشگاه ویرجینیا و ویرجینیا تک روی موشها انجام شده، نشان میدهد که اختلال در شبکههای پرینئورونال (PNNs)، یعنی ساختارهای تخصصی پشتیبان اتصالات بین نورونها، ممکن است نقشی حیاتی در این نوع خاص از دست دادن حافظه ایفا کند.
نقش شبکههای پرینئورونال در تثبیت خاطرات
شبکههای پرینئورونال ساختارهایی شبکهای شکل هستند که در مغز بزرگسالان سالم، اطراف نورونها را احاطه میکنند. این شبکهها وظیفه تثبیت تماسهای سیناپسی بین نورونها را بر عهده دارند، از آنها در برابر استرس اکسیداتیو محافظت میکنند و برای ثبت و ذخیره خاطرات ضروری هستند. هارالد سونتهایمر، دانشمند علوم اعصاب دانشگاه ویرجینیا، این یافته را «هیجانانگیز» خواند و تأکید کرد که شناسایی این تغییر ساختاری، یک هدف کاملاً جدید برای درمانهای آلزایمر معرفی میکند، بهخصوص که کاندیداهای دارویی مناسبی برای آن از قبل در دسترس هستند.
حفاظت از منطقه CA2 هیپوکامپ با مهارکنندههای MMP
در این مطالعه، پژوهشگران دریافتند زمانی که شبکههای پرینئورونال در منطقه CA2 هیپوکامپ موشها تخریب شدند، حیوانات توانایی تشخیص دیگر موشها را از دست دادند، در حالی که خاطرات مربوط به اشیاء محیط خود را حفظ کردند؛ یافتهای که با تجربه تحلیل تدریجی حافظه اجتماعی در بیماران آلزایمری همخوانی دارد. محققان سپس آزمایش کردند که آیا میتوان با استفاده از مهارکنندههای ماتریکس متالوپروتئیناز (MMP)، آنزیمهایی که پروتئینهای این شبکهها را تخریب میکنند، از این آسیب جلوگیری کرد یا خیر. نتایج نشان داد موشهایی که مهارکنندههای MMP دریافت کردند، حافظه اجتماعی بهتری داشتند.
امید به توسعه روشهای پیشگیری و درمان آلزایمر
لاتا چاونسالی، نویسنده اصلی مقاله، بیان کرد که این یافتهها نشان میدهند شبکههای پرینئورونال نقش محافظتی مهمی در حفظ خاطرات اجتماعی ایفا میکنند. او افزود: «وقتی این ساختارهای مغزی در اوایل بیماری محافظت شدند، موشها در به خاطر سپردن تعاملات اجتماعی خود عملکرد بهتری داشتند.» این دستاوردها، با توجه به اینکه بیش از ۶۰ درصد از ۵۵ میلیون فرد مبتلا به زوال عقل در سراسر جهان دچار آلزایمر هستند، امید جدیدی را برای توسعه روشهای نوآورانه درمان یا حتی پیشگیری از این بیماری ایجاد میکند. هرچند محققان تأکید دارند که پیش از استفاده بالینی در انسان، تحقیقات بیشتری درباره ایمنی و اثربخشی این داروها ضروری است.
