پیام جوان: در حالی که بسیاری تنها بر تعداد ساعات خواب تمرکز میکنند، متخصصان حوزه سلامت به طور فزایندهای بر اهمیت کیفیت خواب تاکید ورزیدهاند و آن را حتی مهمتر از کمیت آن میدانند. دکتر تونی کانینگهام، روانشناس بالینی و استادیار روانشناسی در دانشکده پزشکی هاروارد، در این زمینه توضیح میدهد که صرفاً گذراندن مدت زمان توصیه شده در رختخواب کافی نیست؛ بلکه آنچه خواب را کیفی میسازد، از مدت زمان سپری شده در آن مهمتر است. این دیدگاه نوین، رویکردی جامعتر به بهداشت خواب ارائه میدهد.
به گفته دکتر کانینگهام، دو فرآیند فیزیولوژیک کلیدی تعیینکننده کیفیت خواب در بدن انسان هستند: “فشار خواب” و “ریتم شبانهروزی”. فشار خواب به معنای افزایش نیاز بدن به استراحت هرچه مدت بیشتری بیدار بمانیم، و ریتم شبانهروزی نیز به ساعت داخلی بدن اشاره دارد که زمانهای طبیعی خواب و بیداری را تنظیم میکند. خواب باکیفیت زمانی حاصل میشود که بدن هم خسته باشد و هم زمان طبیعی خواب فرا رسیده باشد، به این معنی که این دو فرآیند باید در هماهنگی کامل عمل کنند.
برای دستیابی به خوابی باکیفیت، هماهنگی میان فشار خواب و ریتم شبانهروزی ضروری است و هرگونه تغییر ناگهانی یا برنامه نامنظم میتواند این تعادل را بر هم زند. یکی از مؤثرترین راهها برای بهبود کیفیت خواب، بیدار شدن در یک ساعت مشخص هر روز صبح است. این اقدام، به مراتب تأثیر بیشتری نسبت به ثابت نگه داشتن زمان خواب شبانه دارد، زیرا به بدن کمک میکند تا زمان طبیعی و مناسب برای به خواب رفتن را به تدریج پیدا کند و از تلاش برای خوابیدن در زمانهایی که هنوز خستگی کافی وجود ندارد، جلوگیری شود.
هرچند توصیه معمول برای بزرگسالان ۷ تا ۹ ساعت خواب شبانه است، اما این یک میانگین کلی بوده و نیاز هر فرد میتواند متفاوت باشد. برخی افراد ممکن است با ۵ یا ۶ ساعت خواب عملکرد بهینه داشته باشند، در حالی که برخی دیگر به ۹ تا ۱۱ ساعت خواب نیاز دارند. برای کشف نیاز واقعی بدن به خواب، دکتر کانینگهام دو روش پیشنهاد میکند: اول، انتخاب یک ساعت خواب ثابت که طی ۲۰ تا ۳۰ دقیقه به خواب بروید؛ و دوم، اختصاص دورهای برای خوابیدن بدون زنگ هشدار تا بدن به طور طبیعی و بدون دخالت خارجی بیدار شود، که پس از چند روز، ساعت بیداری طبیعی و نیاز واقعی بدن به خواب آشکار خواهد شد.
