پیام جوان: دنبالهدارها همواره منبعی غنی از اطلاعات درباره شکلگیری منظومههای سیارهای و کیهان بودهاند. در این راستا، پژوهشگران دانشگاه آوبورن به دستاورد مهمی در زمینه دنبالهدارهای بینستارهای دست یافتهاند. آنها موفق به شناسایی نشانهای قطعی از آب در دنبالهدار بینستارهای 3I/ATLAS شدهاند که این کشف، این دنبالهدار را به سومین جرم بینستارهای مشاهده شده و اولین نمونه با شواهد آب تبدیل میکند. این دنبالهدار پس از میلیونها سال سرگردانی در فضای میانستارهای، به نزدیکی منظومه شمسی ما رسیده و توجه جامعه علمی را به خود جلب کرده است.
کشف اصلی در این پژوهش، شناسایی مولکول هیدروکسیل (OH) است که نشانگر حضور آب در دنبالهدار 3I/ATLAS محسوب میشود. این سیگنال فرابنفش با استفاده از تلسکوپ فضایی «سویفت» ناسا رصد شده است، زیرا جو زمین مانع از رسیدن چنین امواجی به سطح میشود. نکته قابل توجه این است که فعالیت آبمحور این دنبالهدار در فاصلهای بسیار دور از خورشید مشاهده شده است؛ جایی که معمولاً یخ دنبالهدارها به گاز تبدیل نمیشود. اندازهگیریها نشان میدهد که این دنبالهدار در هر ثانیه حدود ۴۰ کیلوگرم آب از دست میدهد که معادل جریان پرفشار آب از یک شیلنگ آتشنشانی است.
این کشف پرسشهای جدیدی را درباره فرآیندهای پیچیده در فضا مطرح میکند. برخی پژوهشگران معتقدند که ممکن است تابش خورشید ذرات یخی کوچکی را که از هسته دنبالهدار آزاد میشوند، گرم کرده و باعث تبخیر آنها شده باشد. چنین منابع آبی گستردهای در دنبالهدارهای دوردست میتوانند اطلاعات ارزشمندی درباره ساختارهای یخی لایهای و چگونگی تشکیل این اجرام فراهم آورند. دنیس بودویتس، استاد فیزیک در دانشگاه آوبورن، این کشف را به منزله “خواندن پیامی از یک سیستم سیارهای دیگر” توصیف کرده و تأکید میکند که اجزای شیمیایی حیات تنها محدود به منظومه شمسی ما نیستند.
این تحقیق همچنین نشان میدهد که هر یک از دنبالهدارهای بینستارهای کشف شده تاکنون، ویژگیهای شیمیایی متفاوتی را از خود بروز دادهاند. این تفاوتها به دانشمندان کمک میکند تا درک بهتری از شرایط محیطی گوناگون در سراسر کهکشان، از جمله دما، تابش و ترکیبات شیمیایی سیستمهای ستارهای مختلف، به دست آورند. با وجود اینکه دنبالهدار 3I/ATLAS در حال حاضر از دیدگاههای زمینی محو شده است، اما پیشبینی میشود پس از نیمه نوامبر دوباره قابل مشاهده باشد و فرصتهای جدیدی را برای پیگیری فعالیتهای آن در مسیر نزدیکتر به خورشید فراهم آورد.
