پیام جوان: داروی تیرزپاتاید که با نامهای تجاری مونجارو و زپباند شناخته میشود، قادر است الگوهای فعالیت مغزی مرتبط با میل شدید به غذا را سرکوب کند. این کشف مهم، حاصل نخستین مطالعهای است که با استفاده از الکترودهای کاشتهشده بهطور مستقیم در مغز انسان، چگونگی تغییر فعالیت مغزی توسط داروهای پرفروش مقلد هورمون GLP-1 را بررسی کرده است. محققان توانستند تغییرات قابلاندازهگیری در سیگنالهای الکتریکی مغز یک فرد مبتلا به چاقی شدید را که دائماً با افکار وسوسهانگیز درباره غذا (معروف به “صدای غذا”) درگیر بود، بلافاصله پس از شروع مصرف دارو مشاهده کنند.
این گروه تحقیقاتی در فیلادلفیا در ابتدا قصد بررسی تأثیر داروهای ضدچاقی بر مغز را نداشتند. هدف اصلی آنها آزمایش تحریک عمقی مغز برای کاهش پرخوری در افراد مبتلا به چاقی بود که درمانهای دیگر برایشان مؤثر واقع نشده بود. بدین منظور، آنها مطالعهای طراحی کردند که طی آن الکترودهایی در هسته آکومبنس مغز شرکتکنندگان، ناحیهای مرتبط با احساس پاداش و دارای گیرندههای هورمون GLP-1، کاشته شد. در دو شرکتکننده نخست، دورههای شدت گرفتن وسوسه غذا با افزایش فعالیت مغزی با فرکانس پایین همراه بود که این الگو بهعنوان شاخصی قابلسنجش از میل وسواسگونه به غذا شناسایی شد.
فرصت کشف تأثیر تیرزپاتاید بهطور تصادفی با شرکتکننده سوم، یک زن ۶۰ ساله که همزمان با کاشت الکترودها، مصرف دوز بالای این دارو را برای درمان دیابت نوع ۲ آغاز کرده بود، فراهم آمد. نتیجه شگفتانگیز بود: در ماههای پس از مصرف دارو، میل شدید او به پرخوری از بین رفت و در فعالیت الکتریکی هسته آکومبنس مغزش “سکوت عمیقی” مشاهده شد. با این حال، حدود پنج تا هفت ماه پس از کاشت الکترود، پژوهشگران متوجه بازگشت فعالیت مغزی مرتبط با ولع غذایی در مغز این شرکتکننده شدند، که پیش از بازگشت رفتارهای پرخوری و ولع شدید به غذا رخ داد، حتی در حالی که او همچنان در حال مصرف دارو بود.
این پدیده نشان میدهد که ممکن است بدن به اثر ضدولع دارو عادت کرده باشد و سیگنال عصبی پیش از بازگشت میل شدید به غذا فعال میشود، که ارتباط قوی و قابلاعتمادی بین این نشانگر عصبی و ولع غذایی را اثبات میکند. محققان امیدوارند این یافتهها، شرکتهای داروسازی را ترغیب کند تا داروهایی را طراحی کنند که هدف اصلی و مستقیم آنها، خاموش کردن وسوسه ذهنی برای غذا خوردن باشد. داروهای فعلی عمدتاً برای کاهش وزن ساخته شدهاند و مهار ولع غذا تنها یک اثر جانبی موقت است، در حالی که نیاز به یک راهحل پایدار و طولانیمدت برای مقابله با “صدای غذا” احساس میشود.
