استاد غلامحسین فخیمى‏‌کیا

نویسنده و پژوهشگر: علی تیموری

غلامحسین فخیمى‏‌کیا، مدیر و استاد فعال و دلسوز هنرستان موسیقى پسران، در سال 1323 در شهر تبریز، خطه مردپرور آذربایجان دیده به جهان گشود پدر وى قاسم فخیمى مردى بود امین و باذوق و هنردوست که در بین اهل محل از احترام خاصى برخوردار بود و نوازندگى تنبک را نزد یکى استادان قدیمى موسیقى آذربایجان فراگرفته بود و چون به نوازندگى تار و ویولن علاقه وافرى داشت و از طرفى امکانى براى او به‏وجود نیامده بود که نزد استادى فن نواختن این سازها را بیاموزد لذا، بسیار مشتاق بود که فرزندش غلامحسین را نزد استادان این سازها بفرستد و نواختن این سازها را بیاموزد. آن‏قدر در این کار پى‏گیرى کرد، تا این‏که بنا به سفارش دوست صمیمى که داشت آدرس مغازه لوازم‏آلات موسیقى‏فروشى حسن عذارى را از او گرفت و روزى پرسان پرسان روانه مغازه عذارى شد. محمدحسن عذارى که خود یکى از استادان نوازنده تار و سرپرست یکى از ارکسترهاى رادیو تبریز بود، از وى با خوشرویى استقبال مى‏کند و مژده مى‏دهد که به زودى در تبریز، مدرسه موسیقى دایر خواهد شد و او مى‏تواند فرزند خود را جهت فراگیرى صحیح و اصولى موسیقى به این مدرسه برده و نام‏نویسى نماید. سال 1335 بود که هنرستان موسیقى تبریز افتتاح شد و غلامحسین فخیمى کیا از هنرآموزانى بود که توسط پدر به این مدرسه رفت و در دوره ابتدایى آن ثبت‏نام کرد. وى، تا پایان دوره اول متوسطه (نظام قدیم آموزش و پرورش) در هنرستان موسیقى به مدت پنج سال مشغول فراگیرى ویولن «کلاسیک» نزد استاد استپان سانوسیان گردید. دوره دوم متوسطه را در دبیرستان فردوسى تبریز به پایان برد و ضمن تحصیل در دبیرستان، در کلاس‏هاى شبانه هنرستان موسیقى نیز ثبت‏نام نمود و بطور مرتب به تحصیلات موسیقى خود ادامه داد. غلامحسین فخیمى در دوران تحصیل در شهر تبریز، در کنسرت‏هاى متعدد هنرستان موسیقى و کنسرت‏هاى فرهنگ و هنر استان آذربایجان شرقى شرکت مى‏کرد و همه ساله در مسابقات و اردوهاى مختلف هنرى استان و خارج از استان به کسب موفقیت‏هایى براى زادگاه خویش (آذربایجان) نائل مى‏آمد. در طول اقامت در شهر تبریز ابتدا با ارکستر برنامه کودک و سپس با ارکستر جوانان رادیو تبریز همکارى کرد و پس از چندى عضو رسمى ارکستر شماره یک ایرانى به سرپرستى هنرمند ارجمند ضیائى و ارکستر آذربایجانى رادیو تبریز به سرپرستى هنرمند با ارزش صفریان گردید و در سالهاى آخر اقامت در شهر تبریز، نسبت به تشکیل ارکستر بزرگ جوانان اقدام نمود و با این ارکستر کنسرت‏هاى متعددى اجرا کرد. 

در سال 1347 به تهران آمد و پس از کسب صلاحیت از شوراى موسیقى رادیو ایران، فعالیت‏هاى خود را با همکارى در ارکستر جوانان رادیو آغاز کرد و همزمان با این فعالیت‏ها در مهرماه 1347 با عنوان هنرآموز به استخدام وزارت فرهنگ و هنر درآمد. ضمن خدمت از طرف اداره کل آموزش هنرى وزارت متبوع در امور هنرى (موسیقى)منطقه 7 و سال بعد در امور موسیقى و تدارک مسابقات هنرى منطقه 3 آموزش و پروزش فعالیت نموده و چند دوره به عنوان داور مسابقات هنرى دانش‏آموزان را داورى کرده است. وى، در طول مدت سالهاى 1347 تا 1350در کنسرواتوار تهران از محضر استادان ویولن واهیک خواجایان و سراج مانوکیان و در رشته هارمونى و سلفژ از محضر استاد یوسف یوسف‏زاده بهره فراوان گرفته و در دوران تحصیل در دانشکده هنرهاى زیبا دانشگاه تهران نیز از وجود استادان بزرگ موسیقى نوین ایران چون: والود تارخانیان، دکتر هرمز فرهت، دکتر محمد تقى مسعودیه و در زمینه موسیقى کودکان، از محضر دکتر سعید خدیرى استفاده علمى شایانى کسب کرده است. غلامحسین فخیمى‏کیا، فعالیت‏هاى آموزشى خود را از سال 1350 تا مهرماه 1355 در تهران که مدراک آن موجود مى‏باشد به شرح زیر ادامه داده است: 1- تدریس موسیقى به دانش‏آموزان مدارس مختلف تهران، تشکیل گروه کر دانش‏آموزان واجراى برنامه‏هاى مختلف هنرى 2- تدریس موسیقى در مرکز تربیت معلم به مدت یک سال 3- تدریس روش آموزش موسیقى کودکان در مرکز تربیت مربیان کودک 4- آموزش موسیقى به کودکان در کارگاه موسیقى رادیو و تلویزیون. وى، ضمن فعالیت‏هاى آموزشى و هنرى، همکارى با ارکسترهاى مختلف را به عهده داشت که مى‏توان از: 1- عضویت در ارکستر رودکى به رهبرى استاد ارجمند حین دهلوى (رئیس وقت هنرستان عالى موسیقى ملى و بنیان‏گذار ارکستر)، از سال 1348 تا سال 1350 و شرکت در اجراى کنسرت‏هاى متعدد در تالار رودکى 2- همکارى با ارکستر باربد و عضویت در ارکستر بزرگ رادیو ایران به سرپرستى ایرج گلسرخى از سال 1349 تا سال 1352 و شرکت در اجرا و ضبط قطعات مختلف با ارکسترهاى رادیو و موزیک متن‏هاى متعدد 3-  عضویت در ارکستر شماره 2 وزارت فرهنگ و هنر به عنوان نوازنده ویولن آلتو و ارکستر هنرآموزان موسیقى به مدت پنج سال و شرکت در کنسرت‏ها و مسافرت‏هاى متعدد هنرى، اجرا و ضبط قطعات ارکسترى.  

غلامحسین فخیمى، در مهرماه 1355 با ابلاغ مأموریت به منظور تدریس و تشکیل گروه کر و ارکستر عازم دانشسراى هنر شهر سنندج شد و مدتى بعد به ریاست دانشسراى هنر استان کردستان منصوب گردید. وى در طول خدمت خود در استان کردستان به تشکیل گروه کر و ارکستر اقدام کرد و کنسرت‏هاى متعددى در داخل و خارج از استان از جمله کنسرت‏هاى ویژه دانشسراى هنر در تالار رودکى را رهبرى کرده است. در زمان خدمت وى در استان کردستان، دانشسراى این استان، از بین 10 دانشسراى هنر کشور، به مقام اول نائل آمد و این میزان فعالیت‏ها و خدمات این هنرمند دلسوز و کار پرمسئولیت فرهنگى و هنرى وى را به‏خوبى مى‏رساند. وى در دانشسراى هنر کردستان اقدام به تربیت شاگردان متعددى کرد که بسیارى از آنان در حال حاضر در اکثر گروه‏ها و ارکسترهاى مختلف مشغول فعالیت مى‏باشند. وقتى از ایشان توضیح بیشترى دراین باره خواستم؟ گفت: “دقیقا از زمان تحصیل در دانشکده هنرهاى زیبا دانشگاه تهران علاقه‏ام به رشته تعلیم و تربیت بیشتر معطوف شد و رفته رفته دروس آموزش موسیقى مرا بیشتر از سایر دروس علمى و هنرى به خود جلب نمود و به پیروى از این علاقمندى و میل باطنى خویش، رشته آموزش موسیقى را انتخاب و پایان‏نامه‏ام را درباره «انگیزه و علاقه به محیطهاى آموزشى مدارس به موسیقى» نوشتم. در دوران دانشکده بود که رفته رفته به محیطهاى آموزشى کشیده شدم و زمانى فرارسید که کاملا مشاهده نمودم از معلم بودنم لذت مى‏برم، بعد از اخذ لیسانس، وزارت فرهنگ و هنر، جهت ادامه تحصیلاتم در انگلستان بورسى اهدا نمود ولى به خاطر عشق و علاقه و عطش براى آموختن که مرا وادار نمود و ترجیح دادم، در فرصت‏هاى آینده از بورس تحصیلى استفاده نمایم، این بود که در مرکز آموزشى مشغول کار شدم و سعى نمودم بتوانم با تربیت هنرجویان شایسته سهم کوچکى در تربیت نسل‏هاى آینده موسیقیدانان داشته باشم.”  فخیمى، در تابستان سال 1358 به تهران بازگشت و با سمت کارشناس موسیقى،فعالیت‏هاى خود را در اداره کل آموزش هنرى دنبال کرد و در سال 1361 طى ابلاغى از طرف معاونت هنرى وزارت متبوع به سرپرستى هنرستان هنرهاى زیبا در استان اصفهان انتخاب گردید و به منظور بازگشایى و راه‏اندازى هنرستان هنرهاى زیبا، عازم شهر اصفهان گردید. پس از مراجعت از این شهر، در سال 1362 در تهران ضمن کارهاى تحقیقاتى و پژوهش در اداره کل پژوهش و آموزشى هنرى وزارت ارشاد اسلامى در هنرستان موسیقى تهران مشغول تدریس شد و در آبان‏ماه سال 1363 ریاست هنرستان موسیقى به عهده وى محول گردید و از آن زمان تاکنون که مدت هشت سال مى‏گذرد، با تلاشى غیرقابل وصف و خستگى ناپذیر و با تحمل کمبودها و کاستى‏هاى فراوان، هنرستان را سرپرستى کرده و شش دوره هنرجوى فارغ‏التحصیل هنرستان موسیقى را به جامعه تحویل داده است که هر کدام از مایه‏هاى هنرى موسیقى نوین کشور مى‏باشند. غلامحسین فخیمى، اولین فرزند خانواده است و دو خواهر و سه برادر کوچکتر از خود دارد که همگى آنان با موسیقى آشنایى دارند و هر کدام از برادران وى در هنرستان به تحصیل موسیقى پرداخته و هر یک با نواختن سازى با این هنر والا مأنوس مى‏باشند. فخیمى، ازدواج کرده و خداوند فرزند دختر به وى و همسرش اعطا فرمود که نامش را یاسمن نهاده‏اند و چون همسرش به شعر و موسیقى علاقمند و خود یکى از مشاورین خوب فخیمى در کارهاى هنرى و پیشرفت وى بوده، وقتى علت پیشرفت و موفقیت‏هاو تلاش بى‏وقفه‏اش را درباره تعلیم و تربیت نسل جدید موسیقیدانان کشور جویا شدم؟ در جواب گفت: «در سه مرحله از زندگى‏ام، عوامى باعث پیشرفتم شده‏اند که به ترتیب: مرحله اول، وجود پدرم که در ایام کودکى و نوجوانى با تشویق‏هاى فراوان و همراه بردنش به کنسرت‏هاى سالن باغ کوچک ملت (بالا باغ) و با خرید ساز و ویولن مورد نظرم و همچنین با خرید رادیو و گرامافون قدیمى، مرا با ساخته‏ها و نواخته‏هاى گوناگون و مخصوصا موسیقى سایر کشورهاى دنیا آشنا ساخت. مرحله دوم، در ایام تحصیل در دانشگاه، شخصیت برجسته و ممتاز استادان دانشگاه و درجات علمى آنان، تشویق و ترغیب استادان ارجمندم سبب شد روز به روز به کارم علاقمندتر شده و از پدیده تعلیم وتربیت لذت ببرم. مرحله سوم، دوران موفقیت در امور پرمسئولیت سرپرستى هنرستان موسیقى و انجام امور کارشناسى و برنامه‏ریزى آموزشى را مدیون همسر شایسته و فداکارم مى‏دانم که با ایجاد محیط آرام و مناسب و خانه‏اى پر از صفا و صمیمیت مرا در افزایش توان کارى‏ام تشویق نموده است» فعالیت‏هاى هنرى غلامحسین فخیمى را بعد از انقلاب، علاوه بر امور کارشناسى و تصدى ریاست هنرستان موسیقى، مى‏توان به شرح زیر خلاصه کرد: 1- به موجب ابلاغ شماره 42/ 3263 از تاریخ 1360/7/1 برنامه‏ریزى و تهیه بنیاد نامه‏هاى (اساسنامه) هنرستان‏هاى هنرى وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى به عهده وى محول مى‏شود و وى پس از تدوین آن‏ها در چند نوبت به‏عنوان نماینده وزارت ارشاد اسلامى در جلسات شوراى عالى وزارت آموزش و پرورش و کمیسیون‏هاى مربوطه از اساسنامه‏هاى هنرستان‏ها دفاع مى‏نماید. اساسنامه هنرستان‏هاى موسیقى طبق اسناد موجود در سیصد و سى و پنجمین جلسه شوراى عالى آموزش و پرورش مورخ 1363/1/15 و در سال بعد آئین‏نامه امتحانات و برنامه‏هاى تفصیلى دروس موسیقى هنرستان‏ها به تصویب مى‏رسد. 2- به موجب حکم 54/ 434 از تاریخ 1360/12/4 تا صدور حکم قطعى از طرف مقام محترم وزارت ارشاد اسلامى به عضویت شوراى فنى آموزشگاههاى آزاد هنرى (رشته موسیقى) انتخاب گردیده است. 3- به موجب ابلاغ شماره 43/ 53525 معاونت ادارى وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى از تاریخ 1362/8/28 به سمت عضو شوراى ارزشیابى مشاغل هنرى منصوب شده است. 4- به موجب ابلاغ شماره 45 / 2829 اداره کل پژوهش و آموزش هنرى از تاریخ 1363/8/15 به عنوان عضو شوراى فنى و هنرى اداره کل مذکور انتخاب گردیده است. 5- بطور مقطعى چندین نوبت ریاست هیئت ممتحنه و نطارت در امتحانات نهایى دانشسرا و هنرستان‏هاى هنرى وزارت ارشاد اسلامى را به عهده داشته است. غلامحسین فخیمى، در سال 1365 با همکارى دو تن از دوستان خود، اقدام به تأسیس مؤسسه آزاد آموزش موسیقى با عنوان «موسسه دوستداران هنر» نمود که تا حال حاضر علاقمندان و افراد عادى با در نظر گرفتن نفاوت‏هاى سنى مشغول یادگیرى موسیقى به طور آماتور در کلاس‏هاى دوستداران هنر مى‏باشند.

دیدگاهتان را بنویسید

آرشیو مقالات پیام جوان

همراهان پیام جوان