نویسنده: بدرالدین نجمی، روانشناس

Nbbn1392@gmail.com

مزایا و معایب کمک گرفتن از دیگران

همچون دیگر امور زندگی، کمک خواستن از دیگران، مزایا و معایبی دارد. نخست اینکه با کمک گرفتن که منجر به آرامش ذهن مشوش شما می شود، کمتر احساس تنهایی می کنید. برای مثال، نوجوانانی که به علت ترس از یک حمله هراس دیگر، و یا احساس شرمندگی از خود از فرصت های اجتماعی دوری می کنند؛ و یا با یک نگرانی دائمی در مورد نمرات شان، در خانه می مانند و تمام وقت خود را صرف مطالعه می کنند، نه تنها خود را از تجارب گوناگون زندگی محروم می کنند بلکه با ذهن نگران شان در تنهایی و سکوت به سر می برند.

مزیت دوم در میان گذاشتن مشکل اضطراب با افراد باکفایت، این است که اولین گام در جهت پیشبرد طرحی برای آرامش ذهن مضطرب تان خواهد بود. والدین، روانشناسان، معلمان و دوستان از جمله افرادی هستند که می توانند شما را در دسته بندی اهداف و تشویق تلاشها و تمرین مهارت های آرام سازی ذهن مضطرب تان کمک کنند.

و اما مزیت مهم دیگر جلب حمایت های اجتماعی کمک کننده است. گاهی اوقات ممکن است شما متوجه راه های کمکی نباشید؛ اما اگر یک دوست یا یکی از اعضای خانواده یادآوری کند که برای آرامش، یک نفس عمیق بکشید یا در یک موقعیت پرفشار جور دیگری فکر کنید، به شما کمک خواهد شد. گاهی تمرین تعدادی از فنون کمکی مثل رویارویی با ترس چندان آسان نیست. در این حالت وجود یک شخص پشتیبان یا یک گروه یاورانه می تواند کمک کند که در موقعیت بمانید و موفق شوید.

در کنار مزایای مذکور، ممکن است یا حرف زدن دربارۀ احساس اضطراب تان با دیگران، پیامدهای ناخوشایندی را تجربه کنید. هنگامی که شما در مورد ذهن مضطرب تان با کسی صحبت می کنید، نمی دانید که آن شخص از این اطلاعات چه استنباطی خواهد داشت. ممکن است دوست، معلم، یا حتی یکی از والدین که به احساسات شما گوش می کنند دربارۀ آنچه منظور شماست  دچار سوء تفاهم شوند. شاید دوستان در بعضی فعالیت های خاص شما را همراهی نکنند یا از شما برای بیرون رفتن دعوت نکنند چراکه آن ها نمی خواهند شما را در شرایطی قرار دهند که اضطرابتان شدیدتر شود. و شاید معلم تان فکر کند شما می خواهید با بهانه کردن ذهن مضطرب تان از انجام تکالیف مدرسه فرار کنید. ممکن است والدین رفتار اغراق آمیز داشته باشند و فکر کنند شما برای انجام هر کاری ضعیف هستید و یا اهمیت ندهند و فکر کنند شما کارها را بدتر از آنکه واقعاً هستند انجام می دهید. اینها از جمله واکنش های احتمالی است که کمک کننده نبوده و موجب بدتر شدن احساس شما نسبت به خودتان می شوند.

در نظر داشته باشید که وجود چنین رویدادهایی اجتناب ناپذیر است. اما این امر نباید مانع از کمک طلبی شود. هیچکس نمی تواند ذهن دیگری را بخواند و از قبل به آن جهت دهد. در هر حال اگر دریافتید که اطرافیان بهترین افراد برای کمک به شما نیستند بهتر است در جستجوی شخص دیگری برای کمک گرفتن باشید. اگر تحت روان درمانی هستید، شاید روانشناس تان بتواند کمک کند تا از این موقعیت بیرون بیایید یا کسی را پیشنهاد کند که بتواند بهترین فرد برای همراه شدن در این اطلاعات مهم باشد.

وقتی به دنبال درخواست کمک از دیگران هستید افرادی را انتخاب کنید که برای شما همچون یک تیم پشتیبان عمل کنند. شخص پشتیبان می تواند در مورد تعیین یک متخصص آموزش دیده بهداشت روان مثل روانشناس یا مددکار اجتماعی به شما کمک کند. نقش فرد پشتیبان مثل یک مربی است که از کنار زمین شما را در اجرای تمرینات تشویق می کند. نوجوانان معمولاً کسی را به عنوان شخص پشتیبان انتخاب می کنند که او را از قبل می شناسند و به او اعتماد دارند؛. مثل یکی از والدین یا مشاور مدرسه. اما بدانید که یک متخصص بهداشت روان نه تنها با روشها و فنون زیادی برای مهار اضطراب آشنا است بلکه از تجربۀ کمک به  نوجوانان مضطرب دیگر و کاربست و فراگیری این راهکارها برخوردار است. یک متخصص بهداشت روان، ممکن است یک مشاور، روان شناس یا یک روان پزشک باشد که در یک درمانگاه، بیمارستان، مدرسه یا دفتر خصوصی کار می کند. به این شخص به عنوان یک مربی نگاه کنید که نه تنها مسیر را از بیرون زمین آماده می کند بلکه در بازی شرکت دارد و راهکارها و ابزارهایی را به شما معرفی می نماید که در پیشبرد مرحله به مرحله طرح غلبه بر اضطراب و هراس تان کمک کننده است.

بدیهی است دستیابی به یک شخص پشتیبان بی عیب ونقص تا حدی دور از انتظار است؛ پس مهم است در جستجوی کسی باشید که از شما مراقبت می کند و سلامتی تان برایش مهم است. از نظر بیش تر نوجوانان، معمولاً یک نفر بزرگسال مثل یکی از والدین، اعضای خانواده، معلم، مشاور مدرسه، پیشوای روحانی یک پشتیبان مطلوب به شمار می رود. با این حال شما ممکن است در فهرست خود نام برادر یا خواهر بزرگتر و مورد اعتماد یا دوستی که بتواند شما را دوستانه پشتیبانی کند قرار دهید. وقتی برای دریافت یک کمک حرفه ای و سطح بالاتر به یک فرد بالغ نیاز دارید می توانید از والدین خود بخواهید به شما کمک کنند و مثلاً به یک شرکت بیمه تلفن کنند یا ترتیب یک قرار ملاقات اولیه روان درمانی را بدهند.

شما می توانید با توجه به معیارهای زیر صلاحیت یک پشتیبان را تشخیص دهید. از خود بپرسید آیا شخص پشتیبان من کسی است که:

• وقتی من به حمایت او احتیاج دارم، به وسیلۀ پست الکترونیک یا تلفن در دسترس است؟
• مشتاقانه مایل است آنچه را می¬خواهم بگویم گوش کند، و به نگرانی های من اهمیت می¬دهد؟
• با موقعیت خاص من آشناست و می¬تواند اطلاعات مرا تا هنگام بهبودی من محرمانه نگاه دارد؟
• با من رفتار محترمانه ای خواهد داشت و ذهن مشوش مرا تنها بخشی از من خواهد دید نه همه وجود من؟
• آیا مایل است مرا در پیدا کردن منابع محلی که یک متخصص سلامت روان یا گروه پشتیبان در آن باشد، کمک کند؟

پس از انتخاب شخص مورد نظر، گام بعدی، بررسی این موضوع است که چگونه و چه چیزی از خودم را برای او بگویم. آیا ملاقات حضوری داشته باشم و یا از تلفن و پست الکترونیک استفاده کنم؟ با در نظر گرفتن زمان کافی برای گفتگو خلاصه ای از آنچه می خواهید در بارۀ اضطراب تان به او بگویید تهیه کنید. شما در نظر دارید:

• مشکل اضطراب خود را بیان کنید.
• توضیح دهید چگونه آن تبدیل به یک مشکل شده است.
• از آن شخصبرای کمک کردن به خودتان، قول بگیرید.

من ذهن مضطربی دارم. ابتدا، موضوع را معرفی کنید و بگویید مسایل شخصی و مهمی دارید که مایلید با او درمیان بگذارید. آشکارا به او بگویید که اینها اطلاعات شخصی است و او باید بداند که آنها را با چه کسانی درمیان گذارد و از چه کسانی محرمانه دارد. باید پشتیبان تان بداند که شما درگیر اضطراب هستید.

اضطراب من تبدیل به یک مشکل شده است. سپس جزئیات بیشتری را در بارۀ چگونگی تبدیل اضطراب تان به یک مشکل بیان کنید. احساس خودتان را توضیح دهید؛ و اینکه چگونه و از چه زمانی اضطراب وارد زندگی شما شده است. برای مثال، اگر به دلیل اضطراب انجام کاری را  متوقف کرده اید یا از رفتن به محلی منصرف شده اید، در مورد آن با پشتیبان خود صحبت کنید. اگر نمرات شما افت کرده و یا از نظر دوستان تان بیش از اندازه نگران هستید، و یا تحت تأثیر اضطراب خواب یا اشتهای شما تغییر کرده است، با فردی که به عنوان پشتیبان انتخاب کرده اید صحبت کنید. در نهایت تمام اقداماتی را که برای مهار اضطرابتان انجام داده اید و نتیجۀ مثبت یا منفی آنها را برای وی بازگو کنید.

آیا شما می توانید در این مورد پشتیبان من باشید؟

در پایان گفتگو، از او قول بگیرید که به شما کمک خواهد کرد. برای او توضیح دهید که شما مایلید از او و از یک متخصص کمک بگیرید. سپس، توضیح دهید که او چگونه می تواند به شما کمک کند.

گفتگوی شما می تواند چیزی شبیه به این باشد:

می خواهم در مورد مسایل مهمی با شما صحبت کنم. من از شما خواهش می کنم این موضوع فقط بین ما بماند، نمی خواهم مامان از آن با خبر شود. قطعا نمی خواهم دوستانم و معلم ها چیزی بدانند. فکر میکنم اضطراب و استرس زیادی دارم که نمی توانم خودم آن را مهار کنم، و اخیراً دچار حمله های اضطراب نیز می شوم. در مدرسه هر وقت باید در حضور دیگران صحبت کنم واقعاً مضطرب می شوم. وقتی برای تعطیلات آخر هفته با دوستانم بیرون بودم، حمله های اضطرابی شروع شد. حتی وقتی به بیرون رفتن فکر می کنم دچار همین حالت می شوم. شب ها به سختی می خوابم و در کلاس نمی توانم تمرکز داشته باشم، چراکه نگرانم نکنه در مقابل دیگران یک احمق به نظر بیایم. چند ماه است که این مشکلات را دارم. اول، فکر می کردم این حالت از بین خواهد رفت، ولی نرفت، و من واقعاً می خواهم بهتر شوم. آیا شما می توانید به من کمک کنید متخصصی را پیدا کنم که بتوانم در این مورد با او صحبت کنم؟

اگر از کسی تقاضا کردید که پشتیبان شما باشد و او نپذیرفت، دلسرد نشوید و در پی شخص دیگری باشید که برای این نقش واجد شرایط است.

وقتی پشتیبانی پیدا کردید که وقت و مهارت لازم برای کمک به شما را داشت، از او بخواهید در پیدا کردن یک متخصص بهداشت روان به شما کمک کند.

ادامه دارد…