پیام جوان: نتایج یک پژوهش جدید نشان میدهد که سامانههای هوش مصنوعی، از جمله مدلهای پرکاربردی مانند ChatGPT و Claude، درک خوشبینانهای از نحوه تفکر و تصمیمگیری انسان دارند. این مدلها به طور معمول انسانها را منطقیتر، عقلانیتر و دارای تفکر استراتژیکتر از آنچه در واقعیت هستند، ارزیابی میکنند؛ بهویژه در موقعیتهایی که نیازمند برنامهریزی راهبردی است. این شکاف میان انتظارات هوش مصنوعی و رفتار واقعی انسان، میتواند پیامدهای قابل توجهی برای دقت پیشبینیهای این سیستمها در حوزههایی چون اقتصاد و سایر عرصههای مهم به همراه داشته باشد.
برای بررسی این موضوع، پژوهشگران مدلهای هوش مصنوعی پیشرفتهای مانند ChatGPT-4o و Claude-Sonnet-4 را در چارچوب مفهومی کلاسیک از نظریه بازیها با عنوان «مسابقه زیبایی کینزی» مورد آزمایش قرار دادند. در این آزمایش که نسخهای از آن تحت عنوان «حدس بزن عدد» اجرا شد، هدف شرکتکنندگان انتخاب عددی بین صفر تا صد است که به نیمی از میانگین اعداد انتخابی توسط همه بازیکنان نزدیکتر باشد. این بازی به طور مؤثری توانایی تحلیل چندلایه و تفکر استراتژیک را میسنجد.
در طول این مطالعه، به مدلهای هوش مصنوعی توصیفهایی از رقبای انسانی با سطوح تجربه متفاوت ارائه شد؛ از دانشجویان سال اول تا نظریهپردازان باتجربه بازیها. نتایج نشان داد که این مدلها انتخابهای خود را بر اساس نوع حریفی که تصور میکردند با او روبهرو هستند، تنظیم میکنند که حاکی از نوعی تفکر استراتژیک در آنهاست. با این حال، هوش مصنوعی پیوسته سطحی از عقلانیت و استدلال منطقی را به انسانها نسبت میداد که بیشتر بازیکنان واقعی از خود نشان نمیدهند و در نتیجه، سیستمها اغلب «بیش از حد هوشمندانه» بازی کرده و از هدف اصلی فاصله میگرفتند.
این یافتهها تأکید میکنند که اگرچه مدلهای هوش مصنوعی قادرند رفتار خود را با ویژگیهای ظاهری رقیب انسانی تنظیم کنند، اما همچنان در تشخیص و همترازسازی با الگوهای واقعی تصمیمگیری و راهبردهای غالب انسانها، بهویژه در وظایف مبتنی بر پیشبینی کنش دیگران، با چالش مواجهاند. این مشکل، نگرانیهای گستردهتری را درباره محدودیتهای چتباتهای امروزی، از جمله دقت پایین در برخی موارد و توانایی شبیهسازی متقاعدکننده شخصیت انسانی که میتواند به سوءاستفاده منجر شود، برجسته میسازد. با گسترش کاربرد هوش مصنوعی در مدلسازی اقتصادی و سایر حوزههای تخصصی، درک دقیق این نقاط افتراق میان فرضیات هوش مصنوعی و واقعیت رفتار انسانی، اهمیتی فزاینده خواهد یافت.
