پیام جوان: در اعماق بسیاری از دریاچههای ایالات متحده، تغییری خاموش اما نگرانکننده در حال وقوع است. نسلهای جدید ماهیها، نسبت به اجداد خود، کوچکتر و ضعیفتر شدهاند؛ پدیدهای که به گفته دانشمندان، هشداری جدی و غیرقابل چشمپوشی به شمار میرود. برای دههها، ماهیگیران و زیستشناسان نسبت به کاهش تعداد و اندازه ماهیها هشدار داده بودند، اما اکنون یک پژوهش تازه، ابعاد واقعی این دگرگونی را با شواهد آماری روشن ساخته است.
این مطالعه که توسط پژوهشگران دانشکده محیط زیست و پایداری دانشگاه میشیگان انجام شده، بیش از هزار دریاچه در سراسر ایالات متحده، و به طور خاص ۱۴۹۷ دریاچه داخلی ایالت میشیگان را در بر گرفته است. این تحقیق بلندمدت که از سال ۱۹۴۵ تا ۲۰۲۰، یعنی بیش از ۷۵ سال به طول انجامیده، تصویری نگرانکننده از اکوسیستمی ارائه میدهد که تحت فشار افزایش دما و تغییر شرایط آبهای شیرین قرار دارد. نتایج نشان میدهد که ۳۷٪ از ۱۳ گونه مختلف ماهی آب شیرین مورد بررسی، کاهش قابلتوجهی در طول بدن داشتهاند که به ویژه در میان جوانترین و مسنترین نمونههای هر گونه برجستهتر بوده است.
محققان با بهرهگیری از مدلهای آماری پیشرفته، عوامل اقلیمی نظیر افزایش دمای آب و طولانیتر شدن فصل رشد را از سایر متغیرهای محیطی تفکیک کردهاند. یافتهها حاکی از آن است که در گونههای سازگار با آبهای سرد، هرچند طولانیتر شدن فصل رشد ممکن است گاهی به افزایش اندازه منجر شود، اما افزایش دمای سطح آب در نهایت اندازه آنها را کاهش میدهد. در مقابل، گونههای سازگار با آبهای گرم، به طور کلی با کاهش اندازه مواجه شدهاند. این روند نشان میدهد که چگونه گرم شدن آبها، فرایند رشد طبیعی ماهیها را مختل کرده و باعث میشود در سنین مشخص، به اندازهای کوچکتر از نسلهای پیشین خود برسند؛ پدیدهای که اهمیت حیاتی اندازه بدن برای بقا، تغذیه، تولیدمثل و تعامل با شکارچیان را تحت تأثیر قرار میدهد.
کوچک شدن و کاهش جمعیت ماهیها، نشانهای از برهم خوردن تعادل اکوسیستمهاست. ماهیهای کوچکتر نه تنها طعمههای آسانتری هستند و ماهیهای بالغِ کوچکتر تخمهای کمتری تولید میکنند، بلکه توانایی جمعیتها برای مقابله با شوکهایی نظیر خشکسالی و آلودگی را نیز کاهش میدهند. ماهیهای بزرگتر و مسنتر نقش کلیدی در پایداری جمعیتها دارند، اما با کوچکتر شدن آنها، توانایی حمایت از نسلهای آینده به شدت کاهش مییابد. این وضعیت تنها یک مسئله زیستمحیطی نیست، بلکه معیشت جوامع محلی و قوانین شیلات را نیز به چالش میکشد. دانشمندان بر حفاظت از زیستگاهها، احیای آبهای خنکتر و پایش دقیق رشد ماهیها تأکید دارند، چرا که این پژوهش هشداری جدی درباره تأثیر عمیق تغییرات اقلیمی بر حیات آبزیان و ضرورت سازگاری با این دگرگونیهاست.
