تلاش‌های دیپلماتیک برای صلح اوکراین: خوش‌بینی‌های محتاطانه و طرح‌های متضاد

پیام جوان: رئیس‌جمهوری آمریکا پس از گفت‌وگوهای فشرده میان مقام‌های آمریکایی و اوکراینی در ژنو درباره طرحی برای پایان جنگ روسیه علیه اوکراین، با لحنی محتاطانه از احتمال پیشرفت در روند صلح سخن گفت. دونالد ترامپ در پلتفرم تروث سوشال خود نوشت: «آیا واقعاً ممکن است پیشرفت بزرگی در مذاکرات صلح میان روسیه و اوکراین در حال وقوع باشد؟ باور نکنید تا زمانی که آن را ببینید، اما شاید اتفاق خوبی در راه باشد.» این اظهارات، با وجود انتقاد پیشین ترامپ از رهبری اوکراین، کمتر از ۲۴ ساعت پس از آن بیان شد که به نظر می‌رسد مقامات آمریکایی نسبت به امکان دستیابی به پیشرفت در مسیر پایان جنگ خوشبین‌تر شده‌اند. در پی مذاکرات ژنو، ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، از برداشته شدن «گام‌های مهم» در این گفت‌وگوها استقبال کرد، اما تاکید نمود که برای دستیابی به صلح واقعی، تلاش‌های بیشتری لازم است.

کاخ سفید نیز اعلام کرد که مذاکرات با اوکراین «پیشرفتی معنادار» در مسیر پایان جنگ ایجاد کرده و به چارچوبی به‌روز شده انجامیده که حاکمیت اوکراین را حفظ و زمینه صلحی عادلانه را فراهم می‌کند؛ هرچند جزئیات طرح ۲۸بندی آمریکا منتشر نشد. زلنسکی اشاره کرد که در این گام‌ها، نکات حساسی چون آزادی کامل همه اسیران جنگی و غیرنظامیان اوکراینی و بازگشت کودکان ربوده‌شده توسط روسیه حفظ شده‌اند. با این حال، پیشنهاد اولیه ۲۸بندی آمریکا نگرانی‌هایی را در اروپا برانگیخت، زیرا این طرح به روسیه امکان می‌داد سرزمین‌های بیشتری را که در اشغال دارد حفظ کند، امری که بسیاری آن را به معنای تسلیم عملی در برابر مسکو می‌دانستند.

در مقابل، کرملین اعلام کرد که از نتایج مذاکرات ژنو اطلاعی رسمی دریافت نکرده، اما از «اصلاحاتی» در طرحی که پیش‌تر مورد تایید ترامپ و استقبال پوتین قرار گرفته بود، آگاه است. در همین راستا، اروپا در حال بررسی طرحی جایگزین است که اوکراین را وادار به واگذاری مناطق تحت کنترلش نمی‌کند، سقف نیروهای مسلح این کشور را افزایش می‌دهد و تضمین‌های امنیتی قوی‌تری برای کی‌یف در نظر می‌گیرد، ضمن آنکه عضویت اوکراین در ناتو را صریحاً منتفی نمی‌داند و عفو عمومی برای جنایت‌های جنگی روسیه پیش‌بینی نکرده است. همزمان با ادامه رایزنی‌های دیپلماتیک، از جمله نشست رهبران اتحادیه اروپا در آنگولا و گفت‌وگوی رئیس‌جمهور ترکیه با ولادیمیر پوتین، حملات نظامی در اوکراین نیز بی‌وقفه ادامه دارد.

مقامات اوکراینی از حمله پهپادی «گسترده‌ای» به خارکیف خبر دادند که دست‌کم چهار کشته و ۱۷ زخمی برجای گذاشته و زیرساخت‌های انرژی را هدف قرار داده است. در پاسخ، اوکراین نیز با پهپاد به اهداف انرژی و نظامی در داخل روسیه حمله کرده است. این تبادل حملات، در کنار فشار اقتصادی ناشی از هزینه‌های جنگ و تحریم‌های غربی بر مسکو، نشان‌دهنده پیچیدگی وضعیت و دشواری دستیابی به صلحی پایدار در آینده نزدیک است.