چالش‌های پایانی کاپ۳۰: بن‌بست بر سر نقشه راه گذار از سوخت‌های فسیلی

پیام جوان: سی‌امین کنفرانس تغییرات اقلیمی سازمان ملل متحد (کاپ۳۰) در شهر بلم برزیل، در آخرین روزهای برگزاری خود با چالش‌های جدی و عمیقی مواجه شده است. محور اصلی این بن‌بست، اختلافات گسترده بر سر متن پیش‌نویس توافق نهایی است که به دلیل عدم گنجاندن یک نقشه راه مشخص برای گذار از سوخت‌های فسیلی، با انتقاد شدید بسیاری از کشورها و سازمان‌ها روبه‌رو شده است. این وضعیت، نگرانی‌ها را در مورد احتمال پایان یافتن اجلاس بدون دستیابی به یک توافق جامع و معنادار افزایش داده است.

در واکنش به این وضعیت، کلمبیا و هلند ابتکار عمل را به دست گرفته و تلاش‌هایی را برای گنجاندن یک نقشه راه بلندپروازانه جهت کنار گذاشتن سوخت‌های فسیلی در بیانیه نهایی اجلاس رهبری می‌کنند. این دو کشور با انتشار بیانیه‌ای مشترک، بار دیگر بر اهمیت محدود کردن گرمایش جهانی به ۱.۵ درجه سانتی‌گراد نسبت به دوران پیشاصنعتی تأکید کردند، هدفی که نخستین بار در توافق پاریس تعیین شد. آن‌ها همچنین اعلام کرده‌اند که در آوریل سال آینده نشستی را در شهر سانتا مارتا کلمبیا، که نمادی از صنعت زغال‌سنگ است، با هدف پیشبرد گذار عادلانه و اجتماعی از سوخت‌های فسیلی برگزار خواهند کرد.

پیش‌نویس جدید توافق که توسط میزبان برزیلی منتشر شد، خشم کشورهای اروپایی، آمریکای لاتین و بسیاری از کشورهای آسیب‌پذیر را برانگیخته است. ده‌ها کشور این پیش‌نویس را «نامعتبر» خوانده و هشدار داده‌اند که نمی‌توانند از خروجی‌ای بدون نقشه راه گذار عادلانه از سوخت‌های فسیلی حمایت کنند. در مقابل، آندره کوریا دو لاگو، رئیس برزیلی کاپ۳۰، با لحنی هشدارآمیز از مذاکره‌کنندگان خواست تا روحیه مصالحه‌جویی نشان دهند و تأکید کرد که شکست در رسیدن به توافق به نفع مخالفان چندجانبه‌گرایی خواهد بود.

علاوه بر موضوع سوخت‌های فسیلی، شکاف‌های عمیق دیگری نیز در مورد نحوه تأمین مالی مقابله با تغییرات اقلیمی میان کشورهای ثروتمند و درحال‌توسعه وجود دارد. پیش‌نویس جدید خواستار سه برابر شدن بودجه سازگاری با اقلیم تا سال ۲۰۳۰ است، اما منابع تأمین آن را مشخص نکرده که موجب نگرانی کشورهای فقیر شده است. با توجه به این اختلافات گسترده و عمیق، اگرچه اجلاس کاپ۳۰ طبق برنامه قرار است به پایان برسد، اما احتمال تمدید مذاکرات برای دستیابی به یک توافق نهایی، کماکان قوی به نظر می‌رسد و سرنوشت نهایی آن در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.