پیام جوان: نتایج پژوهشی جدید از دانشگاه کالیفرنیا نشان می‌دهد که نوسانات هورمونی چرخه قاعدگی می‌تواند ساختار مغز را تغییر دهد و این تغییرات فراتر از اندام‌های تولیدمثل است. این تحقیق که در سال ۲۰۲۳ با سرپرستی «الیزابت ریزور» و «ویکتوریا بابنکو» انجام شد، برای نخستین‌بار شواهدی ارائه می‌دهد مبنی بر اینکه تغییرات در ریزساختار ماده سفید و ضخامت قشر مغز با ریتم‌های هورمونی چرخه قاعدگی در ارتباط مستقیم قرار دارند.

در این مطالعه، از ۳۰ زن داوطلب در سه مرحله از چرخه قاعدگی — شامل دوران قاعدگی، تخمک‌گذاری و فاز لوتئال — تصویربرداری MRI انجام شد و هم‌زمان میزان هورمون‌هایی چون «۱۷-بتا-استرادیول»، «لوتئینیزه‌کننده»، «پروژسترون» و «هورمون محرک فولیکول» اندازه‌گیری گردید. یافته‌ها نشان داد که با نوسان این هورمون‌ها، حجم ماده خاکستری، ماده سفید و مایع مغزی-نخاعی نیز تغییر می‌کند؛ از جمله افزایش استرادیول با بهبود ارتباطات عصبی و افزایش پروژسترون با رشد بافت مغزی مرتبط بود.

به گفته پژوهشگران، این تغییرات نشان می‌دهد که مغز به طور پویا به نوسانات هورمونی پاسخ می‌دهد و ساختار آن در طول چرخه قاعدگی به‌طور مکرر دچار دگرگونی می‌شود. هرچند هنوز اثرات عملکردی این تغییرات بر رفتار، شناخت یا خلق‌و‌خو به‌طور کامل شناخته نشده، اما نتایج می‌تواند به درک بهتر اختلالات روانی مرتبط با قاعدگی و زمینه‌سازی پژوهش‌های جدید در حوزه سلامت زنان منجر شود.

علاوه بر این، مطالعه‌ای مستقل در سال ۲۰۲۴ نیز تأیید کرده است که هر مرحله از چرخه قاعدگی تأثیر متفاوتی بر مغز دارد و سن فرد نیز می‌تواند شدت این تغییرات را تعیین کند. دانشمندان می‌گویند بررسی ارتباط میان مغز و هورمون‌ها نه‌تنها برای فهم عملکرد سیستم عصبی در زندگی روزمره ضروری است، بلکه درک دقیق‌تری از نقش گذارهای هورمونی مانند بلوغ و یائسگی در سلامت روان و شناخت انسان ارائه می‌دهد.