پیام جوان: وال‌استریت جورنال در گزارشی اختصاصی (دوشنبه ۱۴ مهر) می‌گوید چین از یک کانال مالی پنهان برای پرداخت بهای نفت ایران استفاده کرده که تحریم‌های آمریکا را دور می‌زند. طبق این گزارش، مدل «پایاپای» به‌گونه‌ای است که در برابر نفت ارسالی ایران، شرکت‌های چینی با پشتوانه تهران در طرح‌های زیرساختی داخل ایران مشارکت می‌کنند. محور این سازوکار، یک شرکت بیمه دولتی چین موسوم به «سینوسور» و یک نهاد مالی بسیار رازدار به نام «چوکسین» معرفی شده‌اند.
جزئیات ادعایی سازوکار چنین است: یک شرکت تحت‌کنترل ایران فروش نفت به خریدار چینیِ وابسته به شرکت دولتی «ژوهای ژن‌رونگ» (تحریم‌شده از سوی آمریکا) را ثبت می‌کند؛ خریدار، ماهانه صدها میلیون دلار به «چوکسین» واریز می‌کند و این نهاد وجوه را به پیمانکاران چینی فعال در پروژه‌های مهندسی ایران — که با تأمین مالی «سینوسور» پیش می‌رود — منتقل می‌کند. این ترتیبات با دورزدن شبکه بانکی بین‌المللی، از نظر گزارش، راه تنفسی برای اقتصاد تحریم‌شده ایران فراهم کرده؛ در عین حال گمرک چین از ۲۰۲۳ تاکنون خرید نفت از ایران را رسماً گزارش نکرده است.
این افشاگری هم‌زمان است با بازگشت تحریم‌های شورای امنیت علیه جمهوری اسلامی پس از فروپاشی برجام؛ درحالی‌که دولت آمریکا سیاست «فشار حداکثری» را با هدف رساندن صادرات نفت ایران به صفر دنبال می‌کند. به‌نقل از مقام‌های آمریکایی، ایران در سال ۲۰۲۴ تا ۸.۴ میلیارد دلار نفت از طریق این مسیر به چین فروخته و در مجموع ارزش صادرات نفت خام ایران ۴۳ میلیارد دلار برآورد شده که حدود ۹۰ درصد مقصد آن چین بوده است. تلاش مشترک چین و روسیه برای جلوگیری از فعال‌شدن دوباره تحریم‌های شورای امنیت ناکام ماند.
در برابر، پکن تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا را «غیرقانونی» می‌خواند و درباره جزئیات گزارش اظهار نظر نکرده؛ «سینوسور»، «چوکسین» و نمایندگی ایران در سازمان ملل نیز واکنش نشان نداده‌اند. در داخل ایران، وزیر نفت محسن پاک‌نژاد مدعی است بازگشت تحریم‌های جهانی «تحریم تازه‌ای» نمی‌افزاید و صادرات در «بالاترین سطوح» ادامه دارد؛ مقام‌های دیگر نیز از تجربه تهران در دورزدن تحریم‌ها سخن می‌گویند. نفت همچنان منبع اصلی بودجه برای جمعیت بیش از ۸۲ میلیون نفری ایران است.
