پیام جوان: در دنیای امروز، بی‌وقفه کار کردن و نادیده گرفتن استراحت اغلب به‌عنوان نشانه‌ای از سخت‌کوشی و موفقیت قلمداد می‌شود. اما تحقیقات تازه نشان می‌دهد که کمبود مزمن خواب و استراحت نه‌تنها موجب خستگی می‌شود، بلکه می‌تواند روند پیری زیستی بدن را تسریع کند. کارشناسان تأکید می‌کنند که استراحت یک «نیاز اساسی» برای حفظ سلامت سلول‌ها و طول عمر است، نه یک «تجمل».

دکتر شری کومار سریواستاوا، پزشک عمومی، در این زمینه توضیح می‌دهد که مهم‌ترین پیامد محرومیت از خواب، تجمع آسیب‌های DNA و اختلال در فرآیندهای ترمیم شبانه است. این وضعیت می‌تواند در طولانی‌مدت منجر به پیری سلولی و افزایش بیماری‌های مزمن شود. علاوه بر این، خواب ناکافی سیستم پاکسازی مغز (گلیمفاتیک) را مختل کرده و خطر تجمع پروتئین‌های مضر مرتبط با آلزایمر را بالا می‌برد.

یکی دیگر از پیامدهای بی‌خوابی، برهم خوردن تعادل هورمونی است. کاهش هورمون رشد که مسئول ترمیم بافت‌هاست و افزایش سطح هورمون استرس (کورتیزول) باعث التهاب، ضعف ایمنی و تجزیه بافت‌ها می‌شود؛ وضعیتی که به پیری زودرس منتهی خواهد شد. به همین دلیل، خواب عمیق و کافی یکی از کلیدهای اصلی جوانی و سلامت طولانی‌مدت به شمار می‌رود.

کارشناسان همچنین بر اهمیت روزهای استراحت جسمی تأکید می‌کنند. پس از ورزش، بدن برای ترمیم فیبرهای عضلانی و تنظیم التهاب به استراحت نیاز دارد. تمرین بیش‌ازحد بدون ریکاوری کافی، بدن را در وضعیت استرس دائمی قرار می‌دهد و فرآیندهای بازسازی حیاتی را مختل می‌کند. نتیجه آن است که استراحت ـ چه به شکل خواب شبانه باکیفیت و چه به شکل روزهای ریکاوری ـ باید به‌عنوان بخشی جدایی‌ناپذیر از سبک زندگی سالم در نظر گرفته شود.