پیام جوان: پژوهشگران دانشگاه مونترآل کانادا در مطالعه‌ای جدید نشان داده‌اند که مصرف کافئین نه‌تنها بیداری را افزایش می‌دهد، بلکه نحوه عملکرد مغز را نیز تغییر می‌دهد. آن‌ها دریافتند که کافئین پیچیدگی سیگنال‌های مغزی را افزایش می‌دهد و مغز را به وضعیت خاصی به نام «مغز بحرانی» نزدیک می‌کند؛ حالتی که بین نظم و بی‌نظمی قرار دارد و پردازش اطلاعات را بهینه می‌سازد.

در این حالت بحرانی، مغز همانند یک بندباز دقیق، در تعادلی ظریف قرار می‌گیرد که برای یادگیری و هوشیاری مفید است، اما مانع خواب عمیق و ترمیمی می‌شود. پژوهشگران همچنین متوجه شدند که کافئین امواج آهسته مغزی مانند دلتا، تتا و آلفا را که با خواب عمیق مرتبط‌اند، تضعیف می‌کند. این تأثیر به‌ویژه در مرحله خواب non-REM، که نقش مهمی در تثبیت حافظه و تقویت عملکردهای شناختی دارد، بیشتر به چشم می‌خورد.

بر اساس یافته‌ها، جوانان ۲۰ تا ۲۷ ساله بیش از دیگران به اثرات کافئین حساس هستند. پژوهشگران علت این موضوع را به تعداد بیشتر گیرنده‌های آدنوزین در مغز افراد جوان نسبت دادند. کافئین با مسدود کردن این گیرنده‌ها از تأثیر طبیعی آدنوزین — ترکیبی که موجب خواب‌آلودگی می‌شود — جلوگیری کرده و در نتیجه بیداری را افزایش می‌دهد، اما مانع استراحت کافی مغز در طول شب می‌شود.

کارشناسان هشدار می‌دهند که تأثیر منفی کافئین بر کیفیت خواب، می‌تواند پیامدهایی برای حافظه، تمرکز و سلامت شناختی داشته باشد. از آنجا که محصولات حاوی کافئین مانند قهوه، چای، نوشابه، شکلات و داروهای مختلف به‌طور روزمره مصرف می‌شوند، آگاهی از نحوه اثر آن بر مغز و خواب، به‌ویژه در میان جوانان، از اهمیت بالایی برخوردار است.