پیام جوان: چاقی و افزایش وزن عوامل متعددی دارد که از جمله آنها میتوان به پرخوری، کمتحرکی، برخی بیماریها، مشکلات جسمی و روحی و مصرف برخی داروها اشاره کرد. در این گزارش به ده مورد از این مشکلات اشاره شده است:
۱. کمکاری تیروئید:
غده تیروئید که غدهای کوچک و پروانهای شکل در گردن است، وظیفه تولید هورمونهای تیروئیدی را بر عهده دارد. کمکاری تیروئید زمانی رخ میدهد که این غده به اندازه کافی هورمون تولید نکند. این وضعیت میتواند منجر به افزایش وزن، نازک شدن موها، خشکی پوست، احساس سرما، خستگی، یبوست و حتی افسردگی شود. با یک آزمایش خون ساده میتوان سطح هورمون تیروئید را بررسی و در صورت لزوم، زیر نظر پزشک دارو مصرف کرد.
۲. افسردگی:
افزایش وزن و چاقی میتوانند از عوارض فیزیکی اختلالات خلقی باشند. افرادی که به این اختلالات مبتلا هستند، معمولا سطح بالاتری از هورمون استرس (کورتیزول) دارند که میتواند منجر به تجمع چربی در اطراف شکم شود. برخی از افراد به دلیل افسردگی، توانایی غذا خوردن درست یا ورزش کردن را ندارند و به همین دلیل وزن اضافه میکنند. از طرفی، برخی داروهای ضد افسردگی نیز میتوانند باعث چاقی شوند.
۳. بیخوابی:
افرادی که کمتر از شش ساعت در شب میخوابند، معمولا چربی بدن بیشتری دارند. حدود هشت ساعت خواب برای حفظ وزن مناسب است. کمبود خواب میتواند باعث شود بدن هورمونهای کورتیزول و انسولین را بیش از حد تولید کند که منجر به افزایش وزن میشود. همچنین، کمبود خواب میتواند هورمونهای گرسنگی را مختل کند و باعث شود به غذاهای چرب و شیرین بیشتر تمایل داشته باشید.
۴. یائسگی:
کاهش سطح هورمون استروژن در دوران یائسگی میتواند باعث تجمع بیشتر چربی در ناحیه شکم شود. علائم دیگری مانند گرگرفتگی، مشکلات خواب و نوسانات خلقی نیز ممکن است مانع از خوردن غذاهای سالم و ورزش شوند. پزشک میتواند روشهایی برای کمک به کنترل این علائم پیشنهاد دهد.
۵. بیماری کوشینگ:
کوشینگ یک اختلال هورمونی نادر است که به دلیل افزایش بیش از حد ترشح هورمون کورتیزول ایجاد میشود. این بیماری میتواند باعث تجمع چربی در ناحیه شکم و گردن، کبودی بیشتر، ضعف دست و پا، گرد شدن صورت و ظاهر شدن خطوط دراز بنفش روی بدن شود. درمان این بیماری معمولا شامل جراحی، شیمیدرمانی، پرتو درمانی یا داروهای کاهش سطح کورتیزول است.
۶. سندرم تخمدان پلیکیستیک:
این بیماری بر عادت ماهیانه تأثیر میگذارد و باعث رشد بیشتر موهای زائد، افزایش آکنه و کیست در تخمدانها میشود. سندرم تخمدان پلیکیستیک به دلیل تولید بیش از حد هورمون مردانه آندروژن رخ میدهد و میتواند منجر به افزایش وزن شود، زیرا باعث مقاومت به انسولین میشود. پزشک میتواند در ایجاد تعادل یا جایگزینی هورمونها کمک کند.
۷. نارسایی قلبی احتقانی:
نارسایی قلبی احتقانی زمانی رخ میدهد که قلب به اندازه کافی خون پمپاژ نمیکند. افزایش وزن ناگهانی (یک تا ۱.۵ کیلو در روز یا بیشتر از ۲.۵ کیلو در هفته) میتواند نشاندهنده بدتر شدن وضعیت باشد. علائم دیگر شامل ورم پا و مچ، ضربان قلب سریع، تنگی نفس، فشار خون بالا، از دست دادن حافظه و گیجی است. با مراجعه به متخصص میتوان از درمان مناسب بهرهمند شد.
۸. دیابت:
دیابت را میتوان بسته به نوع آن، با ترکیبی از رژیم غذایی، ورزش، تزریق انسولین و دارو درمان کرد. انسولین به بدن کمک میکند از انرژی غذاها استفاده کند، اما در عین حال باعث میشود انرژی را راحتتر ذخیره کند که اغلب باعث افزایش وزن میشود. توصیه میشود برای انتخاب بهترین روشها با پزشک مشورت کنید.
۹. استروئیدها:
داروهای استروئیدی که به آنها کورتیکواستروئید نیز گفته میشود، در درمان آسم، برخی آرتروزها و دیگر بیماریها استفاده میشوند. هرچه دوز بالاتر و مدت زمان مصرف استروئیدها بیشتر باشد، احتمال گرسنهتر شدن و در نتیجه افزایش وزن بیشتر است. در مورد مصرف این داروها و عوارض جانبی آنها با پزشک مشورت کنید.
۱۰. داروهای رایج:
برخی داروها میتوانند باعث افزایش وزن شوند. یک دارو ممکن است شما را گرسنه کند، داروی دیگر سوختوساز بدن را کند میکند یا نحوه جذب مواد مغذی را تغییر میدهد. برخی داروها هم باعث میشوند بدن آب بیشتری نگه دارد. از جمله این داروها میتوان به قرصهای ضد بارداری، داروهای ضد روانپریشی، داروهای ضد افسردگی، داروهای ضد صرع و داروهای فشار خون اشاره کرد. دانشمندان هنوز دلیل قطعی افزایش وزن ناشی از برخی داروهای خاص را نمیدانند.