پیام جوان: نشست اخیر شورای امنیت سازمان ملل بار دیگر موضوع فعالیتهای هستهای ایران و آینده برجام را به صدر اخبار رساند. در این نشست که به بررسی روند اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ و برجام اختصاص داشت، شاهد تنش و جدال لفظی میان اعضای دائم و موقت شورا و همچنین نماینده جمهوری اسلامی بودیم.
نگرانیها از نقض تعهدات و تشدید فعالیتهای هستهای:
تروئیکای اروپا (فرانسه، بریتانیا و آلمان): این کشورها با لحنی قاطع، نگرانی عمیق خود را از نقض تعهدات برجامی توسط ایران و تشدید فعالیتهای هستهای این کشور ابراز داشتند. آنها با اشاره به گزارش اخیر آژانس بینالمللی انرژی اتمی، غنیسازی اورانیوم در ایران را به مراتب فراتر از حد مجاز در برجام دانسته و آن را فاقد توجیه صلحآمیز و مغایر با تعهدات بینالمللی ایران قلمداد کردند.
ایالات متحده: معاون نماینده آمریکا در شورای امنیت با انتقاد از کارشکنیهای ایران در روند نظارتهای آژانس، بر لزوم اقدام قاطع جامعه جهانی در قبال این رفتار تأکید کرد. وی هشدار داد که در صورت عدم اتخاذ تمهیدات لازم، دستیابی ایران به سلاح هستهای خطرات بزرگی را به دنبال خواهد داشت.
آژانس بینالمللی انرژی اتمی: رافائل گروسی، مدیرکل آژانس، در گزارشی که به شورای امنیت ارائه شد، ضمن تأیید افزایش ذخایر اورانیوم غنیشده در ایران، از عدم همکاری کامل این کشور با آژانس ابراز نگرانی کرد. وی خواستار رفع موانع و محدودیتهای ایجادشده برای فعالیت بازرسان آژانس در ایران شد.
احتمال فعال شدن «مکانیسم ماشه»:
یکی از مهمترین محورهای بحث در این نشست، احتمال فعال شدن «مکانیسم ماشه» بود. این مکانیسم که در قطعنامه ۲۲۳۱ پیشبینی شده، در صورت نقض تعهدات برجامی توسط ایران، امکان بازگشت خودکار تحریمهای بینالمللی علیه این کشور را فراهم میکند.
تروئیکای اروپا در این نشست به طور تلویحی از احتمال فعال کردن مکانیسم ماشه خبر دادند. آنها تأکید کردند که در صورت عدم تغییر رویه ایران و ادامه نقض تعهدات، از تمام ابزارهای دیپلماتیک، از جمله مکانیسم ماشه، برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هستهای استفاده خواهند کرد.
ایران همچنان بر مواضع قبلی خود پافشاری میکند:
امیرسعید ایروانی، نماینده جمهوری اسلامی در سازمان ملل، در این نشست بار دیگر ادعاهای قبلی ایران را تکرار کرد و خروج آمریکا از برجام را دلیل اصلی عدم اجرای تعهدات این توافقنامه از سوی ایران دانست. وی همچنین اتهامات مربوط به نقض تعهدات و تشدید فعالیتهای هستهای را رد کرد و آنها را «اطلاعات نادرست» خواند.
جمعبندی:
نشست اخیر شورای امنیت بار دیگر نشان داد که برجام در شرایطی بحرانی قرار دارد. ادامه نقض تعهدات توسط ایران و عدم تمایل این کشور به همکاری با آژانس بینالمللی انرژی اتمی، نگرانیهای جامعه جهانی را به طور قابل توجهی افزایش داده است. در این میان، تروئیکای اروپا و ایالات متحده مصمم به اتخاذ اقدامات قاطع برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هستهای هستند و فعال شدن «مکانیسم ماشه» به عنوان یکی از گزینههای جدی روی میز قرار دارد. آینده برجام به طور کل و سرنوشت تعاملات هستهای ایران با جامعه جهانی به طور خاص، در ماههای آینده مشخص خواهد شد.
بر اساس گزارش VOA