نویسنده: محمد حسین خیرخواه

داستان و سرگذشت تکنولوژی در طول تاریخ، مانند حقیقتِ تلاش برای بقا بوده است. هر تکنولوژی که برای گره گشایی از کار بشر به دنیا معرفی می شود، روزی خود را در خطر جایگزینی با رقیبی جدی می بیند که از نقطه ضعف های آن نردبانی ساخته است تا با تکیه بر توان و توسعه خود، به سوی جایگاه اول بالا برود.

مفهوم توسعه و انعطاف در برابر تغییرات و دغدغه هایی که روزبه روز تغییر می کنند، باید در دل هر برند که پرچم¬دار تکنولوژی در حوزه فعالیت خود محسوب می-شود، وجود داشته باشد. 

بیایید با هم داستان کوتاهی از سرگذشت یکی از بزرگترین پرچم داران دنیای تلفن های همراه را بررسی کنیم. کمپانی بزرگی به نام نوکیا، که از شرق تا غرب، بازار تلفن های همراه را قبضه کرده بود. 

از ورود به حوزه تلکام و تاسیسات پایه ای تا تولید گوشی های موبایل، همگی در دستان نوکیا و شرکت های تابعه این برند بودند. البته ناگفته نماند که نمی توانیم از برندی دیگر به نام سونی اریکسون هم غافل شویم.

مدت ها گذشت تا تا دو کمپانی بزرگ دیگر، یکی از شرق و دیگری از غرب وارد عرصه شدند. یکی با سیستم عاملی به نام اندروید و دیگری با iOS، نوکیا را به هماوردی به سوی نابودی دعوت کردند. 

نتیجه این مبارزه و رقابت بر اثر مقاومت در برابر تغییر و نداشتن انعطافی که نوکیا از خود نشان داد، این شد که دیگر نه تنها رقیب محسوب نمی شود، بلکه شاید در بین نسل امروز نامی غریبه باشد.

این داستان را می توان به هر حوزه و هر تکنولوژی تعمیم داد، زیرا همان طور که در ابتدا اشاره شد، حقیق تلاش برای بقا در دنیای تجارت امری اجتناب ناپذیر است و هر لحظه می توانید با یک اشتباه توسط غول ها بلعیده شوید.

در این مقاله می خواهیم تا این چالش را برای یکی از بزرگترین نام های تکنولوژی بلاک چین و صنعت رمزارزها بررسی کنیم. پلتفرمی که با حضورش انقلابی برپا کرد، حالا طرفداران خود را به تردید و بر سر دوراهی فرو برده است که آیا در ده سال آینده نامی از آن باقی خواهد ماند؟

تا انتهای این مطلب همراه ما باشید تا اتریوم و 4 رقیب اصلی آن را معرفی کنیم و ببینیم که این غول دنیای رمزارزها با ارزش بازاری بیش از 415 میلیارد دلار، می-تواند هم¬چنان به عنوان پرچم دار محسوب شود؟

اتریوم فقط یک ارز دیجیتال نیست!

درباره داستان اتریوم و تعریف آن در مقاله ای با نام “معجزه‌ای به نام اتریوم، میراث ویتالیک نابغه” مفصل صحبت کرده بودیم. اکنون به تعریفی مختصر از آن بسنده کرده و به سراغ مبحث اصلی این مطلب می رویم.

اتریوم 1.0، راه‌گشای مسیر تغییرات بزرگ

تیم توسعه‌دهنده اتریوم با معرفی اولین ورژن از اتریوم با نام اتریوم 1.0، دستاورد بزرگ خود را به رخ کشید و نوید روزهای درخشان را به اهالی دنیای کریپتوکارنسی داد؛ اما به‌دلایلی مانند مصرف زیاد انرژی و کارمزد بالای تراکنش‌ها، اتریوم 1.0 آن‌چنان که تیم توسعه دهنده برنامه ریزی کرده بود، به اهدافش نرسید. بنابراین، آن ها تصمیم گرفتند تا با توسعه زیرساخت و رفع ضعف-های خود، اتریوم 2.0 را معرفی و بهبود بزرگی در عملکرد نسخه پیشین آن ایجاد کنند. این به‌روز‌رسانی سبب شد که اتریوم به یک پلتفرم با زیرساختی مؤثر، با مصرف انرژی کمتر و سریع‌تر تبدیل شود.

با اینکه نسخه در حال توسعه اتریوم 2.0 معرفی شد، هم چنان مشکلات بر سر راه آن وجود دارند. ناگفته نماند که این مشکلات اساسی را می‌توان به تمام بلاک چین‌های فعال در حوزه رمز ارزها تعمیم داد؛ اما رقبای جدید اتریوم راه‌حل‌های موثرتری برای فائق‌آمدن بر این مشکلات ارائه داده‌اند که باعث شده است، زنگ‌خطر برای اتریوم به‌صدا درآید. در‌ ادامه، به بررسی این مشکلات می پردازیم.

مقیاس پذیری و مصرف انرژی

از مشکلات بزرگی که مانند یک بیماری سخت بر مسیر موفقیت بلاک چین اتریوم قرار گرفته اند، می توان از مقیاس پذیری (Scalability) و مصرف انرژی بالا یاد کرد. با وجود درخواست زیاد برای استفاده از اتریوم در سال 2015، رفته‌رفته استفاده از الگوریتم اجماع اثبات کار (PoW) کارایی لازم را از دست داد. الگوریتم اثبات کار همان سازوکاری است که بلاک چین بیت کوین نیز از آن برای رسیدن به اجماع در شبکه استفاده می کند تا تراکنش ها بررسی شوند. لازم به توضیح است که چالش اصلی این الگوریتم علاوه بر مشکلی که در سرعت فرآیندها با آن روبه رو است، مصرف بالای انرژی است که استخراج بیت کوین را با اما و اگرهای بسیاری دست به گریبان کرده است.  سرعت پردازش تراکنش‌ها در بلاک چین اتریوم حدوداً 25 تراکنش در ثانیه (TPS) است. این سرعت پردازش، توان عملیاتی اتریوم را کاهش و پیرو آن، شلوغی شبکه و میزان مصرف انرژی را افزایش داده است. به‌مرور‌ زمان، این مشکلات باعث شد تا کسب‌و‌کارهایی که بر‌اساس قرارداد هوشمند اتریوم فعالیت می‌کنند، در انجام تراکنش‌های معمول خود نیز با چالش دست به گریبان شوند.

آیا اتریوم آرام آرام به طرف درب خروجی می‌رود؟

با مروری بر مشکلات بنیادین بلاک چین اتریوم، زمان آن رسیده است تا رقبایش را معرفی کنیم. در این بررسی با بیان ویژگی‌های مثبت این پلتفرم‌ها، متوجه خواهیم شد که چگونه ممکن است در نبرد پلتفرم‌های بلاک چینی، ورق بر علیه اتریوم برگردد.

بسیاری از کارشناسان بر این باورند که حکم¬رانی بیت¬کوین و اتریوم بر دنیای ارزهای دیجیتال همیشگی نخواهد بود. همان‌طور‌که در ابتدای این مقاله هم مطرح شد، غول‌هایی مانند نوکیا و سونی‌اریکسون در دنیای تلفن‌های همراه هم نتوانستند در چرخه رقابت باقی بمانند. برخی دیگر بر این باورند که بیت کوین و اتریوم همچنان قدرتمند باقی خواهند ماند؛ اما در بعضی حوزه‌ها، بازی را واگذار خواهند کرد؛ دقیقا مانند سرنوشتی که مایکروسافت در رقابت موتور جست‌و‌جو و سیستم‌عامل گوشی هوشمند در‌ برابر گوگل و اپل به آن دچار شد. مایکروسافت در نبرد اصلی بازنده نبود؛ اما نتوانست نام خود را در تمام عرصه‌ها توسعه دهد. گمان می‌رود چنین اتفاقی در حوزه رمز ارزها مثلاً درباره امور مالی غیر متمرکز (DeFi) رقم بخورد.

 رقیب نخست، سولانا

ارز دیجیتال سولانا در‌ حال‌حاضر با ارزش کل بازار 44 میلیارد دلار و قیمت 135.43 دلار در رتبه ششم مارکت‌کپ قرار دارد.

سولانا نخستین‌بار در مارس 2020 وارد رقابت شد تا تعریف جدیدی از توان عملیاتی برای پردازش تراکنش‌ها ارائه کند. سولانا به‌معنای واقعی یک بلاک چین امن، سریع و مقیاس‌پذیر است. برای تمام توسعه دهندگانی که قصد دارند برنامه‌های غیرمتمرکز (dApps) را ایجاد کنند و توسعه دهند، سولانا پلتفرمی ایده‌آل محسوب می‌شود.

دومین رقیب، جدی ترین رقیب؛ پولکادات بزرگ!

شاید از‌ نظر مارکت کپ (ارزش کل بازار)، پولکادات به گرد پای اتریوم هم نرسد؛ اما از‌نظر زیر ساخت و تکنولوژی حرف‌های زیادی برای گفتن دارد. پولکادات نسل بعدی بلاک چین است که از نوآوری معماری چند‌زنجیره‌ای (Multi Chain) بهره می‌برد.

هدف پروتکل بلاک چین پولکادات برقراری ارتباط بین چند بلاک چین متفاوت در قالب یک شبکه، آن هم به‌صورت هم‌زمان است. پولکادات از نظر پشتیبانی از برنامه‌های غیرمتمرکز (dApps) و توکن‌های غیر مثلی (NFT) و سرویس‌های دیگر، درست مثل اتریوم است، با این تفاوت که به‌واسطه تکنولوژی ساختاری‌اش، این امکان را دارد که تراکنش‌ها را با سرعت به‌مراتب بیشتری پردازش کند.

رقیب سوم؛ پیش به سوی دنیایی بهتر با کاردانو

ارز دیجیتال کاردانو (ADA)، از جدی ترین رقبای اتریوم محسوب می¬شود. این ارز دیجیتال بعد از لونا در رتبه هشتم از نظر مارکت‌کپ قرار دارد و مدت‌هاست که در تعقیب با هدف تصاحب جایگاه اتریوم است. بلاک چین کاردانو یک پلتفرم متن‌باز (Open Source) است و از مکانیزم اثبات سهام (PoS) بهره می‌برد. بدین معنی که درآن خبری از سرعت کند و مصرف انرژی بالای مکانیزم اثبات کار (PoW) نیست. همچنین، کدنویسی بلاک¬چین آن به‌گونه‌ای است که امکان اجرایی‌شدن قراردادهای هوشمند و برنامه‌های غیرمتمرکز را بر بستر خود فراهم کرده است.

اولانچ؛ رقیب چهارم و یکی از خدایان سرعت

بلاک چین اولانچ پتانسیل بالایی برای بهبود وضعیت اکوسیستم رمزارزها دارد. این شبکه می‌تواند در هر ثانیه 4500 تراکنش را پردازش کند که در‌ مقایسه ‌با        بیت کوین و اتریوم و حتی پولکادات، رقم قابل تاملی است. نکته مثبت در توان عملیاتی اولانچ در آن است که این پلتفرم، قدرت پردازش بالای خود را را در‌ عین حفظ توانایی مقیاس پذیری حفظ و اجرایی می‌کند. در‌ حال‌حاضر، ارز دیجیتال اولانچ با ارزش کل 26میلیارد دلار در جایگاه دهم مارکت‌کپ قدرت نمایی می کند.

بلاک-چین سولانا در برابر بلاک چین اتریوم و بیت¬کوین، توانایی پردازش 50هزار تراکنش در ثانیه را دارد. این توان عملیاتی بسیار بالا، باعث می‌شود که سولانا در بهبود و ارتقای چالش مقیاس پذیری دست بالا را داشته باشد.

سخن پایانی

در این مقاله، 4 رقیب اصلی اتریوم را معرفی کردیم. بی‌شک، با طی روند کنونی، اتریوم یا بیت کوین در آینده اکوسیستم رمز ارزها جزو پرچم داران محسوب نخواهند شد.  قطعا پلتفرم‌هایی که در برطرف‌کردن مشکلات کنونی حرف‌هایی برای گفتن داشته باشند، جایگاه این غول ها را تصاحب خواهند کرد.