پیام جوان: اینستاگرام در ششم اکتبر ۲۰۱۰ (۱۴ مهر ۱۳۸۹) برای نخستینبار در اپاستور اپل عرضه شد و حالا پس از گذشت ۱۵ سال، به یکی از تأثیرگذارترین شبکههای اجتماعی جهان تبدیل شده است. این پلتفرم که در روز نخست تنها ۲۵ هزار کاربر داشت، امروز بیش از ۳ میلیارد کاربر فعال ماهانه دارد و نقشی فراتر از یک ابزار ارتباطی، در حوزههای تجارت، فرهنگ و حتی سیاست ایفا میکند.
ایده اولیه اینستاگرام از اپلیکیشنی به نام Burbn شکل گرفت که توسط «کوین سیستروم» و «مایک کریگر» طراحی شده بود. تمرکز اولیه آن بر ثبت موقعیت مکانی بود، اما توجه کاربران به قابلیت اشتراکگذاری عکس، مسیر توسعه آن را تغییر داد و به تولد اینستاگرام انجامید؛ ترکیبی از واژههای instant camera و telegram. نخستین عکس منتشرشده در این پلتفرم – تصویری از یک سگ گلدن رتریور – در ژوئیه ۲۰۱۰ ثبت شد و حالا به نمادی از آغاز دوران جدید شبکههای اجتماعی بدل شده است.
در طول این سالها، اینستاگرام با معرفی قابلیتهایی مانند استوری، لایو، ریلز و ویدئوهای موقتی توانست جایگاه خود را حفظ کند. این پلتفرم اکنون میزبان نسلهای Y و Z است و طبق آمار، کاربران بهطور متوسط روزانه حدود ۳۳ دقیقه در آن وقت میگذرانند. هند با بیش از ۳۹۰ میلیون کاربر، بزرگترین جامعه اینستاگرامی جهان را دارد و پس از آن ایالات متحده و برزیل قرار دارند. در ایران نیز، با وجود فیلترینگ از سال ۱۴۰۱، اینستاگرام همچنان محبوبترین شبکه اجتماعی محسوب میشود و بستر اصلی کسبوکارهای دیجیتال به شمار میرود.
در کنار موفقیتها، منتقدان از تأثیرات منفی فرهنگی و روانی اینستاگرام هشدار میدهند. از گسترش پدیده اینفلوئنسرها و اقتصاد توجه گرفته تا پیامدهایی چون فشار اجتماعی ناشی از لایکها، قلدری سایبری، و تصویر غیرواقعی از «زندگی کامل». کارشناسان میگویند اگرچه اینستاگرام به دموکراتیزه شدن رسانه کمک کرده، اما در عین حال، مرز میان واقعیت و نمایش را بیش از هر زمان دیگری کمرنگ کرده است. با وجود این، به نظر میرسد این شبکه اجتماعی همچنان بخش جداییناپذیر از زندگی دیجیتال میلیاردها نفر باقی بماند.
