پیام جوان: نتایج یک پژوهش تازه نشان می‌دهد کیفیت پایین خواب می‌تواند روند پیری مغز را تسریع کند. این مطالعه که با مشارکت بیش از ۲۷ هزار و ۵۰۰ فرد میانسال و سالمند انجام شد، رابطه میان ویژگی‌های خواب و «سن زیستی مغز» را بررسی کرده است. پژوهشگران با استفاده از داده‌های ام‌آر‌آی (MRI) و مدل‌های یادگیری ماشینی توانستند بر اساس بیش از هزار شاخص مغزی، سن زیستی مغز شرکت‌کنندگان را تخمین بزنند و آن را با کیفیت خواب آن‌ها مقایسه کنند.

کیفیت خواب بر پایه پنج شاخص اصلی شامل نوع خواب، مدت زمان خواب، بی‌خوابی، خروپف و خواب‌آلودگی در روز ارزیابی شد و افراد بر اساس امتیاز نهایی در سه گروه خواب سالم، متوسط و ضعیف قرار گرفتند. یافته‌ها نشان داد به ازای هر یک امتیاز کاهش در نمره خواب، شکاف بین سن زیستی مغز و سن واقعی حدود شش ماه افزایش می‌یابد. در مجموع، مغز افرادی با خواب ضعیف، به‌طور میانگین یک سال پیرتر از سن تقویمی آن‌ها به نظر می‌رسد.

به گفته ابیگیل داو، پژوهشگر اصلی این مطالعه، خواب ناکافی می‌تواند از طریق افزایش التهاب مزمن یکی از عوامل پیری مغز باشد. او افزود: «از آنجا که خواب رفتاری قابل اصلاح است، بهبود کیفیت آن می‌تواند از پیر شدن سریع مغز و حتی کاهش توان شناختی جلوگیری کند.» پژوهشگران همچنین احتمال داده‌اند اختلال در سیستم دفع مواد زائد مغز و تأثیر منفی خواب بد بر سلامت قلب و عروق، از دیگر مسیرهای این پیری زودرس باشد.

این تحقیق با همکاری دانشگاه‌های چین و سوئد و با حمایت بنیادهایی مانند آلزایمر، دمانس و دانش انجام شد. با این حال، پژوهشگران هشدار داده‌اند که نتایج باید با احتیاط تفسیر شود، زیرا داده‌ها بر اساس خوداظهاری شرکت‌کنندگان به دست آمده و نمونه‌ها معمولاً از جمعیت عمومی سالم‌تر بوده‌اند. با وجود این محدودیت‌ها، این مطالعه یکی از گسترده‌ترین بررسی‌ها درباره ارتباط میان خواب و سلامت مغز به شمار می‌آید.