پیام جوان: نتایج چند پژوهش بینالمللی نشان میدهد استفاده از گوشیهای هوشمند، لپتاپ و سایر دستگاههای مجهز به صفحهنمایش پیش از خواب، تهدیدی جدی برای کیفیت خواب و سلامت عمومی است. نور آبی ساطعشده از این دستگاهها، ریتم طبیعی بدن را مختل کرده و چرخه خواب و بیداری را بههم میزند.
مطالعهای گسترده در نروژ با حضور بیش از ۴۵ هزار دانشآموز نشان داد استفاده از تلفن همراه پس از خاموش کردن چراغها، احتمال بیخوابی را تا ۵۹ درصد افزایش میدهد و میانگین خواب شبانه را حدود ۲۵ دقیقه کاهش میدهد. در ایالات متحده نیز بررسی دادههای ۱۲۰ هزار نفر حاکی از آن بود که کار با گجتها پیش از خواب موجب تأخیر در به خواب رفتن و افت محسوس کیفیت استراحت شبانه میشود.
کارشناسان دو عامل اصلی را در این اختلال مؤثر میدانند: نور آبی که ترشح هورمون ملاتونین را به تعویق میاندازد، و محتوای مهیجی که مغز را در حالت هوشیاری نگه میدارد. به همین دلیل، فعالیتهایی مانند بازیهای ویدیویی یا چت در شبکههای اجتماعی بیش از تماشای منفعلانه تلویزیون بر اختلال خواب اثرگذار هستند.
پژوهشگران توصیه میکنند حداقل یک تا دو ساعت پیش از خواب از صفحهنمایشها فاصله بگیریم. به گفته آنان، کمخوابی مزمن تنها به خستگی صبحگاهی منجر نمیشود بلکه با پیامدهایی چون کاهش تمرکز، نوسانات خلقی، اختلالات هورمونی و حتی بیماریهای روانتنی در بلندمدت ارتباط دارد. استفاده از فیلتر نور آبی، جایگزینکردن مطالعه یا مدیتیشن بهجای فضای دیجیتال و دور نگهداشتن گجتها از اتاق خواب، از جمله راهکارهای عملی برای مقابله با این مشکل است.