پیام جوان: پدر شما سرطان پروستات داشته و پدربزرگ شما هم قبلاً سرطان پروستات داشته است. حتی شاید سابقه سرطان سینه را در خانواده‌تان داشته باشید؛ بنابراین شاید این سؤال برایتان مطرح باشد که آیا ریسک سرطان برای شما وجود دارد؟
همیشه مهم است که سابقه پزشکی خانواده‌تان را بدانید، مثلاً در مورد سرطان‌ها. داشتن سابقه بیولوژیکی خانوادگی سرطان پروستات (خصوصاً سرطان تهاجمی پروستات)، و سرطان سینه و دیگر بدخیمی‌ها ممکن است احتمال ابتلای شما به سرطان را افزایش دهد.
وقتی پزشک خانواده سابقه سرطان را در خانواده‌تان بررسی می‌کند (و البته ریسک فاکتورهای دیگر) تا ریسک کلی شما در ابتلا به سرطان را مشخص نماید می‌تواند راهنمایی‌تان کند که درمورد غربالگری‌های سرطان و درمان‌های آن بهتر تصمیم بگیرید.
دانستن اینکه چه کسانی در خانواده شما سرطان داشته‌اند، چه نوع سرطانی داشته‌اند و در چه سنی به این بیماری مبتلا شده‌اند اطلاعات مفیدی به پزشک می‌دهد تا وضعیت شما را بهتر بررسی کند.
اگر سابقه سرطان پروستات، سرطان سینه، سرطان تخمدان، سرطان پانکراس و یا سرطان کولورکتال در خانواده دارید حتماً این اطلاعات را در اختیار پزشکتان بگذارید تا در صورت نیاز مشاوره ژنتیک شوید و یا آزمایش‌هایی بدهید.
ریسک فاکتورهای سرطان پروستات
لازم است بدانید داشتن سابقه سرطان در خانواده به این معنی نیست که شما هم دچار سرطان خواهید شد. چون سابقه سرطان در خانواده لزوماً دلیل نمی‌شود یک جهش ژنتیکی یا سندرم وجود داشته باشد.
اگر سابقه سرطان پروستات، سرطان سینه، سرطان تخمدان، سرطان پانکراس و یا سرطان کولورکتال در خانواده دارید حتماً این اطلاعات را در اختیار پزشکتان بگذارید تا در صورت نیاز مشاوره ژنتیک شوید و یا آزمایش‌هایی بدهید
سابقه پزشکی خانواده شما می‌تواند به‌عنوان ابزاری برای غربالگری سرطان پروستات به کار برود و مشخص کند آیا نیاز به مراجعه به مشاور ژنتیک دارید یا نه. پزشک خانواده شما فاکتورهای زیر را جهت ارزیابی ریسک شما در سرطان پروستات بررسی می‌کند:
سابقه خانوادگی
داشتن سابقه سرطان در خانواده پدری یا مادری، از هر جنس و سنی، ریسک شما در ابتلا به سرطان را بالاتر می‌برد.
سن
احتمال ابتلا به سرطان با افزایش سن بیشتر می‌شود.
نژاد
مردان آفریقایی – آمریکایی، ریسک بیشتری در ابتلا به سرطان پروستات دارند.
باتوجه‌به این ریسک فاکتورها، بیشتر پزشکان توصیه می‌کنند در مورد غربالگری‌های سرطان پروستات که باید از سن ۵۰ سالگی شروع شوند با پزشک خود مشورت کنید. البته افرادی که ریسک فاکتورهای بیشتری دارند باید این غربالگری را زودتر شروع کنند.
چه افرادی بیشتر احتمال دارد دچار سرطان پروستات شوند؟
به‌ارث‌بردن جهش‌های ژنتیکی و سندرم‌ها، عامل ۵ تا ۱۰ درصد از موارد سرطان پروستات هستند. یکی از آنها سندرم لینچ است که با جهش‌هایی که در ژن‌های ترمیم‌کننده DNA ایجاد می‌کند، ریسک شروع سرطان کولورکتال و احتمالاً سرطان پروستات را بالا می‌برد.
همچنین یک جهش نادر در ژن HOXB13 که در ایجاد سرطان پروستات نقش دارد، می‌تواند با ابتلا به سرطان پروستات در سنین پایین‌تر مرتبط باشد.
سرطان پروستات وراثتی نه‌تنها برگرفته از مردان خانواده است بلکه می‌تواند برگرفته از زنان خانواده نیز باشد. مثلاً در بعضی از خانواده‌ها، سرطان سینه یا تخمدان مربوط به جهش‌هایی در ژن‌های BRCA1 و BRCA2 می‌باشد. جهش‌ها در BRCA ریسک موارد زیر را نیز افزایش می‌دهد:
. سرطان سینه مردانه
. سرطان پانکراس
. ملانوما
قابل‌توجه است که این جهش‌های ژنی، خصوصاً BRCA2 مسئول اکثر سرطان‌های پروستات هستند.
سرطان‌های پروستات مرتبط با BRCA2 معمولاً تهاجمی‌ترین سرطان‌ها هستند. پس مهم است که سابقه پزشکی خانواده خود را بدانید.
پزشکان و متخصصین توصیه می‌کنند مردانی که جهش‌های ژنی BRCA2 را دارند باید از سن چهل‌سالگی یا ۱۰ سال زودتر از پایین‌ترین سنی که سرطان پروستات در خانواده تشخیص داده شده است، غربالگری سرطان را شروع کنند.
سوابق پزشکی خانواده و سرطان پروستات
اگر عضوی درجه یک از خانواده شما (پدر یا برادر) به سرطان پروستات دچار شده باشد، ریسک ابتلای شما نیز بالاتر خواهد بود، خصوصاً اگر در سنی نسبتاً پایین به سرطان دچار شده باشد. سابقهٔ سرطان در خانواده درجه دوم شما (مثلاً پدربزرگ، عمو یا دایی) نیز این احتمال را برای شما بیشتر می‌کند.
اگر سابقه سرطان همگی در یک سمت خانواده شما (مثلاً در خانواده پدری) باشد، ریسک این بیماری بیشتر هم می‌شود.
چه زمانی باید برای سرطان پروستات، تست ژنتیک بدهید؟
کارشناسان توصیه می‌کنند هر کسی که سابقه سرطان پروستات در خانواده دارد باید این مسئله را به‌عنوان یک ریسک فاکتور در نظر بگیرد و در مورد زمان تست مشاوره ژنتیک و غربالگری‌ها با پزشکش حرف بزند.
تست ژنتیک می‌تواند در مورد ریسک شما در سرطان پروستات اطلاعاتی بدهد و آگاهتان کند. در ادامه به فاکتورهایی اشاره می‌کنیم که نشان می‌دهند شما باید به یک مشاور ژنتیک مراجعه نمایید:
. سابقه سرطان پروستات تهاجمی در خانواده
. داشتن اعضای خانواده درجه اول، دوم و یا سوم در یک سمت (پدری یا مادری) که به سرطان‌های مشابهی دچار شده‌اند، پروستات، سینه، تخمدان، پانکراس یا کولورکتال
. سابقه سندرم لینچ در خانواده
. سابقه سرطان سینه مردانه در مورد خودتان
. جهش‌های ژنتیکی که در حال حاضر در دیگر اعضای خانواده شناسایی شده‌اند
. اگر خودتان یا یکی از اعضای درجه یک خانواده‌تان وقتی ۵۵ساله یا جوان‌تر بوده‌اید به سرطان پروستات مبتلا شده‌اید
. مرگ در اثر سرطان پروستات در خانواده درجه یک پیش از ۶۰ سالگی
کلام پایانی
تست ژنتیک برای هر عارضه و بیماری می‌تواند ترسناک باشد. اما این تست‌ها نه‌تنها به تصمیم‌های درمانی کمک می‌کنند بلکه می‌توانند شما را از ریسک فاکتورهایی که دارید آگاه کنند.
