مریم روح پرور؛ هنرمند و خواننده

نویسنده و پژوهشگر: علی تیموری 
علی تیموری

مریم روح پرور متولد ۱۳۱۱ در تهران خواننده‌ی آهنگ‌های عامه پسند ایرانی در دهه ۱۹۶۰ میلادی بود. نخستین بار صدای او توسط یکی از رادیوهای تهران به نام رادیو نیرو هوائی پخش شد و به این خاطر مردم را تا مدت ها به نام روح پرور نیرو هوائی می شناختند. وی بعدها از خواننده های لاله زاری شد و به خاطر برخورداری از صدای قدرتمند در اجرا به او لقب ام کلثوم ایران را داده بودند. خانم روح پرور بسیار صدای گرم و دلنشین داشت و زود هم فوت شد. اطلاعات شخصی این خواننده ی محبوب موجود نیست. مثلاً یک مدت نوشته شده بود ایشان در ترکیه فوت کرده، بعد گفتند منزل ایشان در کرج در اثر بمباران از بین رفته است که دقیقاً مشخص نیست.

روح پرور در کنسرت های بی شماری در شهرهای ایران اجرا کرد که بسیار مورد توجه و تشویق مردم قرار گرفت. این بانوی خوش صدا و خوش آواز که قطعاً اگر روی صدایش برنامه ریزی می شد خروجی بسیار عالی و بی نظیر و بی مانند تحویل جامعه ی آواز و هنر ایران می داد.

استاد عارف ابراهیم پور درباره بانو روح پرور چنین می گوید: مریم روح پرور زاده بندر پهلوی از پدری مهاجر و مادر گیلک به دنیا آمد. ابتدا ایشان با منوچهر گودرزی نوازنده ویولن آشنا شدند و اولین کارهایشان در رادیو نیروی هوائی بود که برنامه های نیم ساعته داشتند. روح پرور کافه تهران در لاله زار نو را اجاره کرد که خودش هم در آن جا می خواند پس از مدتی به اهواز رفت و چند سال در کاباره میترا برنامه اجرا می کرد. سپس به تهران بازگشت و به طور جدی ضبط آهنگ ها را با اساتید امیر پازوکی، ناصر آهنیان، ناصر تبریزی، یدالله بدر، ایرج طاهری، صمد نوریان و فرید هاشمی به انجام رسانید ولی اواخر بیشترین فعالیت هنری را با آقای یدالله بدر داشت. شب ها در کاباره مولن روژ و کاباره لیدو که کاباره های خوبی بودند به کار خوانندگی می پرداخت. آهنگ های خوبی ضبط کرد. یکی از آن ها به نام آخه چه انتظاری داری از ساخته های استاد یدالله بدر و شعر نصرالله ریاح پور است که آکاردئون با تکنیکی که در آن نواخته ام بسیار مورد علاقه ام می باشد.

  زبان شناسی؛ ادوار تاریخی زبان‌های ایرانی – بخش بیست و سوم

روح پرور معروف به ام الکثوم ایران بود و واقعاً صدای با قدرتی داشت. شینده ام گاهی بانو هایده به کاباره می آمده تا صدای روح پرور را بشنود. استاد حبیب الله خان بدیعی هم گفته بود این خانم توانمندی این را دارد که ستاره ایران بشود. روح پرور در کاباره های لوکس و سطح بالای شهر هم به خوانندگی می پرداخت. وی خانه خوبی را که نزدیک بیمارستان پهلوی بود فروخت و کاباره درویش را در خیابان ستارخان افتتاح کرد و در طبقه ی بالای همان کاباره زندگی می کرد. کم کم صاحبان کاباره ها به خاطر این که او این کاباره را باز کرده و همان جا هم می خواند از او دلگیر شدند.

مریم روح پرور یک نابغه بود. همه ی سبک ها را می خواند آذری می خواند با بهترین سیستم، آوازهای اصیل ایرانی را به زیبائی می خواند و همین طور آوازهای محلی را و کلاً همه ی سبک ها را عالی اجرا می کرد.

پس از انقلاب دیگر کار نکرد به او پیشنهاد دادیم محل کاباره را تبدیل به سوپر مارکت کند و این کار را نکرد کاباره را از دست داد و سرگردان شد. وضع مالی تقریباً خوبی هم داشت. بعد از چندی یک شب در کنسرت خواننده ی بزرگ ترکیه ابراهیم تاتلیس شرکت کرد و از بین حضار شروع به خواندن کرد که موجب حیرت این هنرمند شد. ابراهیم تاتلیس این هنرمند بزرگ و توانا را دعوت کرد روی صحنه و بعد از خواندن یک ترانه مورد تشویق فراوان قرار گرفت.

مریم روح پرور در ترکیه نیز در کاباره موفق بود و پس انداز قابل توجهی اندوخته بود سپس به تهران برگشت و به منزل یکی از دوستانش رفت و چندی هم در هتل زندگی کرد. ازدواج روح پرور با استاد منوچهر گودرزی و سپس با امیر جهانبخش موفق نبوده و دوام نیاورد. مدتی هم با قاسم جبلی این خواننده نامی و توانا دوست بود و بعد هم یک خانم ناشناس روی صورت روح پرور اسید پاشید که به خیر گذشت که در روزنامه های آن زمان درج شده بود. یک بار هم شخصی از رضائیه عاشق روح پرور شده بود و چون جواب درست نگرفته بود یک شب روی صحنه ی تأتر نصر او را با چاقو زدند که این خواننده ی زیبا مدتی را در بیمارستان گذراند.

  مرتضی اعیان، نوازنده ضرب

مریم روح پرور به موسیقی برخاسته از لاله زار که مبتنی و متأثر از موسیقی مقامی ایرانی و عربی بود گفتند کوچه بازاری و اکنون ما گرفتار سلامتی همه فابریکا و آقامون جنتلمنه و تتلیتی ها شده ایم. این را چه بنامیم اگر آن برای کوچه و بازار بود، این برای کجاست؟ دراگ زده ها یا فارغان از هر دو جهان! کاش همان کوچه بازاری ها برای گوشمان می ماند تا امروز این پاپ ها و رپ های بی مایه ی انزجاری را نمی شنیدیم. یکی از آن خوب های لاله زاری همانا مریم روح پرور است که صدایی توانمند و خاص داشت و برخی از آثار ام کلثوم را هم با بازنوازی گروه های ایرانی و بر روی اشعار پارسی اجرا کرد. و از این رو به ام کلثوم ایران نامیده شد. متأسفانه هم مثل قمر دچار فقر و تنگدستی بود و هیچ کس هم قدرش را ندانست و در اوج تنهائی و گمنامی در خیابان‌ آزادی تهران سکته مغزی کرد و درگذشت. بحث درباره ی روح پرور بسیار است یکی از زیباترین آثار او به نام چه انتظاری داری؟ با تحریرهایی قوی و معادل مقام های بیات و عربی است. بانو روح پرور در سن ۵۵ سالگی از دنیا رفت. روحش شاد و یادش گرامی.

دیدگاهتان را بنویسید

هم‌اکنون عضو خبرنامه پیام جوان شوید

Newsletter

همراهان پیام جوان