پیام جوان: گروهی از پژوهشگران دانشگاه جانز هاپکینز در آمریکا موفق شده‌اند برای نخستین بار نوعی مغز مینیاتوری انسانی بسازند؛ ساختاری زنده و رشد‌یافته از سلول‌های بنیادی که می‌تواند به گفته دانشمندان، در آینده توانایی تفکر، احساس و حتی تجربه درد را به‌طور محدود شبیه‌سازی کند. این پیشرفت چشمگیر، یکی از مهم‌ترین دستاوردهای سال جاری در حوزه زیست‌فناوری و علوم اعصاب به شمار می‌آید.
این ساختار که با نام اندام‌واره یا ارگانوئید مغزی شناخته می‌شود، در واقع توده‌ای از بافت انسانی است که عملکرد بخشی از مغز واقعی را تقلید می‌کند. هدف از توسعه آن، مطالعه بیماری‌های عصبی مانند آلزایمر، پارکینسون و اوتیسم و نیز آزمایش ایمن داروها پیش از ورود به بدن انسان است. با وجود کاربردهای بالقوه فراوان، این دستاورد پرسش‌های عمیق اخلاقی را نیز برانگیخته است؛ از جمله این‌که آیا چنین ساختارهایی می‌توانند دارای نوعی آگاهی یا احساس باشند؟
برخی متخصصان هشدار داده‌اند که پیشرفت سریع در این حوزه ممکن است مرز میان زیست‌شناسی و هوشیاری را دگرگون کند. آنان می‌گویند اگر ارگانوئیدها روزی به سطحی از آگاهی برسند، باید درباره حقوق، رنج و احساس درد در این ساختارهای آزمایشگاهی تجدیدنظر شود. به گفته یکی از دانشمندان، «اگر مغزهای مصنوعی حتی اندکی از آگاهی را تجربه کنند، ادامه آزمایش روی آن‌ها بدون چارچوب اخلاقی جدید، بی‌رحمانه خواهد بود.»
در یک نظرسنجی با شرکت بیش از ۶۵۰ نفر، دیدگاه‌ها درباره اخلاق آزمایش روی ارگانوئیدهای مغزی متفاوت بود. حدود ۲۳ درصد مخالف هرگونه آزمایش بر ساختارهایی با احتمال آگاهی بودند، در حالی که ۲۵ درصد آن را در صورت بی‌هوشی کامل مجاز دانستند. نزدیک به ۲۲ درصد نیز معتقد بودند در صورت تدوین قوانین حمایتی، پژوهش بر مغزهای آگاه مجاز است. کارشناسان می‌گویند این یافته‌ها نشان می‌دهد جامعه علمی باید هم‌زمان با پیشرفت فناوری، برای تعریف مرزهای اخلاقی نوین در تحقیقات زیستی آماده شود.
