پیام جوان: برخلاف تصور رایج، زود بیدار شدن سالمندان صرفاً یک عادت نیست، بلکه نتیجه تغییرات زیستی و هورمونی طبیعی است که با افزایش سن در بدن رخ می‌دهد. کارشناسان می‌گویند یکی از عوامل اصلی این پدیده، جابه‌جایی در ساعت زیستی بدن است؛ یعنی ملاتونین زودتر ترشح می‌شود و کورتیزول نیز صبح زودتر به اوج می‌رسد، که مجموع این فرایندها باعث خوابیدن و بیدار شدن زودتر می‌شود.
افزون بر آن، ساختار خواب یا «معماری خواب» نیز در سالمندان دستخوش تغییر می‌شود. خواب عمیق کاهش یافته و خواب سبک‌تر می‌شود؛ در نتیجه احتمال بیدار شدن‌های مکرر در شب افزایش می‌یابد. این تغییرات به‌مرور باعث کوتاه‌تر و ناپیوسته شدن خواب می‌شوند که البته در بیشتر موارد، بخشی طبیعی از روند سالمندی است.
تغییرات هورمونی مانند کاهش تولید ملاتونین، تستوسترون و هورمون رشد، نقش مهمی در کاهش کیفیت خواب سالمندان دارند. با این حال، گاهی اختلالاتی مانند بی‌خوابی مزمن ممکن است در پس این تغییرات پنهان شده باشند—به‌ویژه اگر مشکلات خواب منجر به اختلال در فعالیت‌های روزانه یا احساس ناتوانی شوند.
کارشناسان توصیه می‌کنند که برای بهبود خواب سالمندان، سبک زندگی باید بهینه شود. داشتن برنامه خواب منظم، نورگیری صبحگاهی، کاهش مصرف محرک‌ها، فعالیت بدنی متعادل و ایجاد محیط خواب مناسب می‌تواند کیفیت خواب را تا حد زیادی ارتقا دهد. در موارد جدی، مراجعه به پزشک برای ارزیابی دقیق ضروری است.
