پیام جوان: پژوهشهای تازه در روانشناسی نشان میدهد که روانپریشی پدیدهای رایجتر از آن است که اغلب تصور میشود و بسیاری از افراد دارای صفات روانپریشانه، هرگز تشخیص داده نمیشوند. کارشناسان میگویند بیشتر کسانی که این ویژگیها را دارند، زندگی عادی و حتی موفقی دارند و برخلاف کلیشههای رایج، الزماً خطرناک یا مجرم نیستند. دکتر گریم فیرچایلد از دانشگاه باث تأکید میکند: «بسیاری از روانپریشها خود نمیدانند چنین صفاتی دارند و در سکوت در میان ما زندگی میکنند.»
روانپریشی یک طیف است و نه یک وضعیت صفر و صدی. دکتر نادیا هایم از دانشگاه ناتینگهام ترنت توضیح میدهد که افراد روانپریش معمولاً احساسات سطحی دارند، از جمله فقدان ترس، پشیمانی و همدلی. به گفته او، این افراد قادرند احساسات دیگران را درک کنند، اما آنها را مانند بقیه تجربه نمیکنند. پژوهشها نشان میدهد حدود ۱۵ درصد مردم درجاتی از صفات روانپریشانه دارند، بدون آنکه مبتلا به اختلال شخصیتی کامل باشند.
مدل سهوجهی روانپریشی، این ویژگی را ترکیبی از سه بُعد میداند: «ظلمورزی» یا بیرحمی، «بیمهاری» یا ناتوانی در کنترل هیجانها، و «جرأت» یا خونسردی افراطی. مطالعات اخیر همچنین نشان دادهاند که برخی از روانپریشها، بهویژه «روانپریشهای موفق»، میتوانند از ویژگیهایی مانند جسارت، تصمیمگیری سریع و نترسی در موقعیتهای شغلی یا رهبری بهره ببرند. پژوهشی در دانشگاه باند استرالیا برآورد کرده است که حدود ۲۱ درصد مدیران شرکتها صفات روانپریشانه قابل توجهی دارند.
با وجود برداشتهای منفی از این مفهوم، روانپریشی همیشه به معنای شرارت یا رفتار مخرب نیست. بسیاری از افراد دارای این صفات میتوانند در حرفههای پرتنش مانند پزشکی، نظامی یا مدیریت بحران عملکرد خوبی داشته باشند. روانشناسان معتقدند درمان این ویژگیها دشوار اما ناممکن نیست و در برخی موارد، آگاهی فرد از پیامدهای رفتارش میتواند موجب تغییر تدریجی شود. کارشناسان تأکید دارند که تشخیص دقیق روانپریشی تنها باید توسط متخصصان انجام شود و صفات شخصیتی مشابه لزوماً به معنای ابتلا به این اختلال نیست.