پیام جوان: گزارشهایی که بهنقل از منابع اطلاعاتی اروپایی منتشر شدهاند حاکی است که ایران علیرغم بازگشت تحریمهای سازمان ملل در پایان مهر، در حال بازسازی برنامهٔ موشکی بالستیک خود است و از اواخر سپتامبر چندین محموله پرکلرات سدیم — مادهای کلیدی برای تولید سوخت جامد موشکهای میانبرد — از چین به بندرعباس رسیدهاند. این محمولهها که بهطور جمعی حدود دو هزار تُن برآورد شدهاند، بلافاصله پس از فعال شدن سازوکار «ماشۀ» تحریمها منتقل شده و نگرانیهای گستردهای درباره تدارکات تسلیحاتی تهران برانگیختهاند.
منابع گزارشدهنده میگویند پرکلرات سدیم گرچه بهصورت صریح در فهرست ممنوعیتهای سازمان ملل نیامده، اما میتواند برای تولید پرکلرات آمونیوم — یک اکسیدکنندهٔ ممنوعه در سوخت موشک — بهکار رود؛ امری که به منتقدان اجازه میدهد انتقال این ماده را دورزدن تحریمها تفسیر کنند. براساس ردگیری مسیر کشتیها و بررسی حسابهای شبکههای اجتماعی خدمه، برخی از کشتیهای حامل این محمولهها از ماه آوریل بارها بین بنادر چین و ایران تردد کردهاند و برخی از خطوط کشتیرانی یا شرکتهای دخیل پیشتر زیر تحریمهای ایالات متحده قرار داشتهاند.
کارشناسان غیردولتی میگویند دو هزار تُن پرکلرات سدیم برای تولید سوخت نزدیک به ۵۰۰ موشک کافی است و به همین دلیل این خریدها میتواند بخشی از تلاش «قاطع» تهران برای جایگزینی موشکهای مصرفشده یا نابودشده در درگیریهای اخیر با اسرائیل توصیف شود. برخی تحلیلگران هشدار دادهاند که این روند در صورت تداوم، خطر تقویت ظرفیتهای موشکی ایران را افزایش میدهد و ممکن است موج تازهای از واکنشهای سیاسی و تحریمی کشورهای غربی را در پی داشته باشد.
ایران، روسیه و چین فعالسازی سازوکار ماشه و بازگشت تحریمها را بهرسمیت نمیشناسند و پکن در واکنشهای اولیه «با وضعیت مشخصی» درباره این محمولات اظهار بیاطلاعی کرده است؛ با اینحال رسانهها گزارش دادهاند که این پرونده میتواند به چالشهای جدیدی در مجامع بینالمللی و نیز ارزیابیهای کنترل صادرات منجر شود. در حالی که ناظران بینالمللی خواستار تحقیقات و شفافیت بیشتر درباره مسیر و ذینفعان این محمولهها شدهاند، وقوع چنین تراکنشهایی نشان میدهد که محدودیتهای تحریمی ممکن است از طریق مواد نیمهقانونی یا شبکههای حملونقل پیچیده دور زده شوند.






