پیام جوان: با گسترش روزافزون فناوری هوش مصنوعی، برخی والدین در سراسر جهان به استفاده از ابزارهایی مانند ChatGPT برای ایفای بخشی از نقشهای تربیتی و مشاورهای روی آوردهاند. این چتباتها برای حل مشکلات رفتاری کودکان، ارائه مشاورههای پزشکی اولیه، سرگرمکردن فرزندان و حتی پاسخدهی مستقیم به پرسشهای آنان به کار گرفته میشوند. این پدیده، هرچند محبوبیت فزایندهای یافته، نگرانیهای جدی را درباره پیامدهای تربیتی، اخلاقی و امنیتی آن برانگیخته است.
کارشناسان هشدار میدهند که اتکای بیش از حد والدین به چتباتها میتواند به تفویض مسئولیتهای تربیتی به سیستمی منجر شود که فاقد درک عاطفی، قضاوت موقعیتی و منطق انسانی است. تمایل این سیستمها به تأیید کاربر یا ارائه پاسخهای قطعی، ممکن است کودکان را در معرض اطلاعات نادرست قرار داده و اعتماد بیرویه به هوش مصنوعی را در آنان پرورش دهد. این امر میتواند به کاهش تواناییهای تفکر انتقادی و مهارتهای حل مسئله در کودکان منجر شود.
علاوه بر چالشهای تربیتی، نگرانیهای جدی درباره حفظ حریم خصوصی کودکان مطرح است. متخصصان امنیت و سلامت دیجیتال تأکید میکنند که والدین نباید اطلاعات حساس و شخصی فرزندان، از جمله دادههای درمانی یا مشکلات رفتاری، را مستقیماً در ChatGPT وارد کنند. ذخیره و پردازش این اطلاعات توسط سیستمهای ابری، خطر افشای دادهها یا سوءاستفادههای احتمالی را به شدت افزایش میدهد و میتواند امنیت روانی و فیزیکی کودکان را به خطر اندازد.
پزشکان و پژوهشگران حوزه کودک بر این باورند که در حالی که ChatGPT میتواند به عنوان یک ابزار کمکی مفید عمل کند، پاسخهای آن صرفاً باید نقطهی آغازین برای گفتوگو با متخصصان تربیتی یا پزشکی باشد. هیچ مدل زبانی قادر نیست جایگزین نقش عاطفی، انسانی و بیننسلی والدین شود. استفاده سالم از هوش مصنوعی در تربیت فرزندان مستلزم نظارت دقیق، تعیین مرزهای مشخص و توجه عمیق به پیامدهای بلندمدت تربیتی و روانی آن است تا از آسیبهای احتمالی جلوگیری شود.
