ناصر زر آبادی – نوازنده ویولن و موسیقیدان

نویسنده و پژوهشگر: علی تیموری

ناصر زر آبادی به سال ۱۲۹۹ شمسی در کوچه ی روغنی ها واقع در سنگلج (یکی از محلات قدیمی) تهران دیده به جهان گشود. پس از گذراندن دوران کودکی وارد مدرسه ی ابتدائی شد. وی از سال چهارم شیفته ی موسیقی گردید و از پدر خود که افسر ارتش بود خواهش کرد که نام وی را در مدرسه ی موزیک ارتش جهت فراگیری موسیقی بنویسد، پدر هم تمایل فرزند خویش را اجابت نمود و در سال ۱۳۱۱ ناصر را به مدرسه موزیک نظام برد و از این تاریخ وی شاگرد این مدرسه گردید.

ناصر زر آبادی در این مدرسه مدت دو سال زیر نظر حسین خان هنگ آفرین و مدت چهار سال هم زیر نظر سرهنگ محمود ایروانی فن نواختن ترومپت و ویولن را آموخت و به قدری از خود ذوق و استعداد در فراگیری و نواختن گوشه ها و مقام های دستگاه های موسیقی ایران نشان داد که دائماً مورد تشویق استادان خود قرار گرفت. چندی بعد زر آبادی جهت تکمیل و استفاده از سبک و مکتب نوازندگی مربیان مختلف نزد معلمی آگاه به نام مسیوهایک رفت و نزد این معلم هم بسیاری مطالب راجع به موسیقی فرا گرفت و به گفته ی یکی از هنرمندان در کلاس این معلم هر گوشه و مقامی را که آقای هایک می زد ناصر بلافاصله بدون کم و کاست می نواخت و همین مسئله موجب شده بود که هایک به وی « دزد موسیقی » بدهد. ناصر زر آبادی از سال ۱۳۲۳ همکاری خود را با رادیو آغاز کرد. در زمانی که وسیله ی ایاب و ذهاب در دسترس همه قرار نداشت وی با دوچرخه خود را به بی سیم قصر مرکز رادیو می رساند و روزهای دوشنبه ساعت ۱:۴۵ به مدت یک ربع به صورت زنده تک نوازی می کرد. پس از مدتی همکاری وی با خانم قمرالملوک وزیری (آواز)، اسماعیل کمالی (تار)، مهری غیاثی (ضرب) آغاز و روزهای جمعه برنامه اجرا می کردند و این همکاری تا مدت یک سال ادامه داشت تا این که یک شب استاد ناصر زر آبادی در محل انجمن موسیقی ملی که از طرف شادروان روح الله خالقی برپا گردیده بود دعوت داشت. خانم روح بخش به او می گوید: شما همان شخصی هستید که در رادیو با خانم قمر همکاری دارید، وی جواب مثبت می دهد. خانم روح بخش از وی می خواهد اگر مقدور است ضمن همکاری با خانم قمرالملوک با او نیز همکاری نماید.

  کتاب نادرشاه افشار (40)

ناصر زر آبادی این پیشنهاد را می پذیرد و از سال ۱۳۲۴ به اتفاق استاد عباس شاپوری، مهدی تاکستانی، مرتضی گرگین زاده، قاسم جلالیان برنامه های روح بخش را به مدت سه سال با ارکستر خود اداره می کند. پس از چندی اتفاقاً در همین « انجمن موسیقی ملی » خانم دلکش او را می بیند و از وی دعوت به همکاری می نماید و ناصر زر آبادی این دعوت را می پذیرد و مدت پانزده سال این همکاری ادامه می یابد که حاصلش آهنگ های زیبائی چون بردی از یادم، مهمانت کنم، شمع و گل و پروانه، مرو تا مرو، روی تو زیبا شده و … بود که آهنگ های به یاد ماندنی در موسیقی ایران می باشد. استاد ناصر زر آبادی در این زمان ضمن همکاری با خانم دلکش سرپرستی ارکستر شماره ۳ و ارکستر شما و رادیو را هم پذیرفته بود و مدت های مدیدی با اعضای این ارکستر که جمعاً عبارت بودند از ناصر زر آبادی (ویولن)، حسن زرگریان (ویولن)، اصغر زارع (ویولن)، حسین صمدی (ویولن)، ناصر خدیوی (ویولن)، چنگیز عسگر پور (فلوت)، یوسف کاموسی (عود)، اصغر کرد بچه (تار)، مهدی تاکستانی (تار)، شاپور حاتمی (تار)، ابراهیم سلمکی (سنتور)، حسن لشگری (آکوردئون)، عباس زر ساز (جاز)، حسین همدانیان (ضرب) و امیر بیداریان (ضرب) روزهای دوشنبه و سه شنبه برای برنامه های صبح روز جمعه با زحمات فراوان برنامه اجرا و ضبط می کردند. 

زر آبادی در سال ۱۳۲۹ در کوچه مهران واقع در خیابان لاله زار اقدام به تأسیس کلاس موسیقی جهت تعلیم و تربیت هنر جویان موسیقی کرد و مدت دوازده سال از بهترین سال های عمر خود را وقف آموزش موسیقی ایرانی نمود. وی کنسرت های بسیاری جهت کمک به امور خیریه و پیشبرد اهداف فرهنگی ـ هنری مؤسسات علمی و فرهنگی بر پا کرد و با سایر اعضای ارکستر خود درآمد آن ها را صرف این امور کرد. وی مسافرت های متعددی به کشورهای همسایه و آلمان و هلند نمود و برنامه های هنری و کنسرت های ساز سلو بر پا و موسیقی سنتی ایران را به مردم آن ممالک در حد توان خود شناساند و از این راه کمک شایانی به شناسائی موسیقی ایرانی کرد. 

  استاد اصغر زندوکیلی - خواننده و موسیقیدان

ناصر زر آبادی مدتی در یکی از قهوه خانه های دروازه شمیران می رفت و از نزدیک یکی از قهوه چی ها را که هنگام شستن استکان ها آن ها را به هم می زد و از آن صداهای موزون و یکنواختی در می آورد به صدای آن گوش می داد و تماشا می کرد و همین امر موجب گردید تا وی کاری ابتکاری و نو انجام دهد. به این ترتیب که پس از روزها امتحان و تمرین، تعداد هفت لیوان آب خوری را انتخاب و در هر کدام مقداری متفاوت آب می ریخت و با ضربه زدن چوبی روی لیوان شروع به نواختن کرد که صدای آن با صدای اُرگ بسیار نزدیک می باشد به طوری که اگر صدای آن در اتاق دیگری شنیده شود تشخیص آن با صدای اُرگ برای هر شنونده ای نامشخص می باشد و این برنامه ابتکاری به قدری جالب و سرگرم کننده است که از طرف بخش دیدنی های تلویزیون فیلمبرداری و در این برنامه به نمایش درآمد.  به هر حال ناصر زر آبادی حدود پنجاه سال در عرصه موسیقی سنتی ایران فعالیت کرد و کارنامه ی وی در حد یک تکنواز و آهنگساز و رهبر ارکستر کارنامه ای بس درخشان است. در آن ایام وی سرگرمی اش نواختن ویولن و راز و نیاز کردن با این معشوق خود بود.

استاد ناصر زر آبادی ۳۰ تیر ۱۳۹۷ در تهران درگذشت. مراسم تشییع او اول مرداد در مقابل تالار وحدت برگزار شد و سپس در قطعه ی ۱۰۹ بهشت زهرا به خاک سپرده شد.

روحش شاد و یادش گرامی

  آشپزی بدون گلوتن - کیک گل رز

دیدگاهتان را بنویسید

هم‌اکنون عضو خبرنامه پیام جوان شوید

Newsletter

همراهان پیام جوان