پیام جوان: خبر درگذشت بهرام بیضایی، سینماگر و نمایشنامهنویس برجسته ایرانی، در سن ۸۷ سالگی در ایالات متحده آمریکا، موجی گسترده از تأثر و واکنش را در میان جامعه هنری، فرهنگی و افکار عمومی ایران و جهان برانگیخت. بیضایی که حدود ۱۵ سال اخیر زندگی خود را در آمریکا گذرانده بود، در روز جمعه پنجم دیماه ۱۴۰۴ چشم از جهان فروبست. او بیشک یکی از اثرگذارترین و صاحبسبکترین چهرههای تاریخ معاصر فرهنگ و هنر ایران به شمار میرود که با الهام از ریشههای غنی ادبیات و سنتهای نمایشی کشور، مسیری یگانه در سینما و تئاتر پیمود.
در پی انتشار این خبر، هنرمندان و چهرههای سرشناس فرهنگی کشور به ابراز همدردی و ستایش از جایگاه هنری و فکری بیضایی پرداختند. اصغر فرهادی، کارگردان نامدار سینما، او را “آموزگار بزرگ” خود خواند و از “ایرانیتر از بهرام بیضایی” در این روزگار سخن گفت و مرگ او در غربت را “تلختر” توصیف کرد. جعفر پناهی نیز به پایداری بیضایی در حفظ زبان و باورهایش اشاره کرد و نقش او را در زنده نگه داشتن تاریخ و اسطوره ایران ستود. پرویز صیاد، هنرمند پیشکسوت، ضمن ابراز تأسف عمیق، از عدم اعلام عزای عمومی برای “اسطوره فرهنگ ایرانزمین” انتقاد کرد و بسیاری دیگر از سینماگران، بازیگران و موسیقیدانان نیز در پیامهایی جداگانه، این ضایعه را تسلیت گفتند.
بازتاب فقدان بیضایی تنها به جامعه هنری محدود نشد و در فضای عمومی و رسانههای داخلی و خارجی نیز گسترش یافت. کاربران شبکههای اجتماعی با یادآوری آثار ماندگار او، بیضایی را از جمله چهرههایی دانستند که “قرار نیست بمیرند” و نامش را جاودانه خواندند. در کنار این واکنشهای مردمی، پیامهای رسمی و مدنی نیز منتشر شد؛ از جمله رضا پهلوی که درگذشت بیضایی را “فقدانی بزرگ برای فرهنگ و هنر ایران” دانست. همچنین، پوری بنایی، بازیگر باسابقه، به “بیمهری” نسبت به او در وطن اشاره کرد و حامد اسماعیلیون، فعال مدنی، از “خشم عمیق نسبت به دشمنان فرهنگ و آزادی” به دلیل سانسور و فشارهای وارده بر این هنرمند نوشت. مصطفی تاجزاده نیز از زندان اوین تأکید کرد که بیضایی “آنگونه که شایسته بود در وطن قدر ندید، اما مردم قدر او را میدانند.”
در سطح بینالمللی نیز، گروه مطالعات ایرانشناسی دانشگاه استنفورد، در پیامی به نکتهای تأملبرانگیز اشاره کرد: بیضایی درست در روز تولدش و در روزی که به احترام او و اکبر رادی “روز نمایشنامهنویس” نام گرفته، درگذشته است. عباس میلانی، مدیر این گروه، بیضایی را “فخر ادب پارسی” خواند و از فروتنی و پایداری او سخن گفت. همچنین، صفحه منسوب به عباس کیارستمی، پیامهایی از پیتر بروک و ژانکلود کریر، دو چهره برجسته تئاتر و سینمای جهان، را بازنشر کرد که در آنها بیضایی به عنوان پیشرو تئاتر ایران و چهرهای اسطورهای برای آینده فرهنگ ایران توصیف شده بود، که نشان از عمق تأثیرگذاری و جایگاه جهانی این هنرمند فقید دارد.
