پیام جوان: عربستان سعودی با ارائه پیشنویس قانون «هاب جهانی هوش مصنوعی»، گامی بلند برای تبدیل شدن به قطب بینالمللی میزبانی داده و پردازش هوش مصنوعی برداشته است. مفهوم محوری و نوآورانه در این طرح، ایجاد «سفارتخانههای داده» است؛ مراکزی که دادهها یا خدمات دیجیتال را تحت قوانین کشور مبدأ داده، و نه قوانین محلی عربستان، میزبانی میکنند. این رویکرد میتواند تعریف جدیدی از حاکمیت داده در عصر دیجیتال ارائه دهد.
ایده سفارتخانههای داده اگرچه پیشتر در کشورهایی نظیر لوکزامبورگ و استونی برای دادههای حساس دولتی تجربه شده، اما عربستان سعودی قصد دارد این مدل را در مقیاسی گسترده و تجاری به کار گیرد. هدف این است که شرکتها، کشورها یا سرمایهگذاران خارجی بتوانند دادهها و خدمات دیجیتال خود را در خاک عربستان میزبانی کنند، در حالی که حاکمیت قانونی داده همچنان به کشور مبدأ تعلق دارد. این طرح در راستای برنامه عربستان برای دوری از اقتصاد نفتی و استفاده از پتانسیلهای خود از جمله انرژی ارزان (بهویژه خورشیدی)، زمین وسیع برای دیتاسنترها و زیرساختهای ارتباطی، به منظور تبدیل شدن به مرکز صادرات داده و پردازش ابری، دنبال میشود.
بر اساس گزارشها، طرح پیشنهادی با نام «هاب هوش مصنوعی عرب» سه نوع مرکز داده را معرفی میکند: «هاب خصوصی» برای دولتها یا نهادهای خارجی تحت قوانین کشور مبدأ، «هاب توسعهیافته» برای مراکز خصوصی با قراردادهای بینالمللی که دادهها تحت قوانین کشور مشتری خواهند بود، و «هاب مجازی/خدمات» برای ارائه خدمات ابری و میزبانی تحت قوانین خارجی با دسترسی بینالمللی. با این حال، اجرای چنین ساختاری با چالشهای حقوقی و امنیتی جدی همراه است. تضمین حاکمیت داده، حفاظت از حریم خصوصی، کنترلهای امنیتی و تعامل میان قوانین بینالمللی با قوانین عربستان، از جمله مسائلی است که باید به دقت مورد بررسی و پاسخگویی قرار گیرند.
در صورت موفقیتآمیز بودن این طرح، عربستان سعودی میتواند با ایجاد زیرساختهای امن، مقرونبهصرفه و مبتنی بر انرژی پاک، جایگاهی کلیدی در زنجیره جهانی هوش مصنوعی برای میزبانی دادهها و خدمات ابری کسب کند. این اقدام نه تنها تحولی چشمگیر در اقتصاد دیجیتال منطقه خاورمیانه ایجاد خواهد کرد، بلکه پتانسیل آن را دارد که تعریفی نوین از مفهوم «حاکمیت داده» و همکاریهای بینالمللی در عصر هوش مصنوعی ارائه دهد و این کشور را به یک بازیگر مهم در آینده دیجیتال جهان تبدیل کند.
