سفر ششم فرستاده کاخ سفید به مسکو؛ طرح صلح اوکراین در هاله‌ای از ابهام

پیام جوان: استیو ویتکاف، فرستاده ارشد کاخ سفید، برای ششمین بار عازم مسکو شده است. این سفر در حالی صورت می‌گیرد که اوکراین به‌شدت نگران توافق صلحی است که ممکن است منافع مسکو را به شکل چشمگیری تامین کند. در همین حال، یک تماس تلفنی فاش‌شده نشان می‌دهد که ویتکاف به یکی از مقامات کرملین در مورد چگونگی تأثیرگذاری بر کاخ سفید توصیه‌هایی ارائه کرده است. این تحولات در شرایطی رخ می‌دهد که تهاجم روسیه به اوکراین وارد چهل‌وششمین ماه خود شده و نیروهای مسلح اوکراین بیش از هر زمان دیگری در آستانه فروپاشی قرار گرفته‌اند.

پس از افشای طرح صلح پیشنهادی ۲۸ ماده‌ای آمریکا که با هدف پایان دادن به جنگ تدوین شده بود، ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، از مفاد آن ابراز غافلگیری کرد. این طرح عمدتاً بازتاب‌دهنده مواضع سخت‌گیرانه روسیه پیش از تهاجم بود. گفت‌وگوهای متعاقب در ژنو به چارچوبی ۱۹ ماده‌ای و “به‌روز‌شده” منجر شد که به گفته کاخ سفید و دفتر زلنسکی، می‌تواند صلحی “پایدار و عادلانه” به ارمغان آورد. با این حال، مسائل کلیدی و حساس نظیر سرنوشت دونتسک، ممنوعیت دائمی عضویت اوکراین در ناتو و محدودیت‌های احتمالی بر شمار نیروهای مسلح کی‌یف همچنان لاینحل باقی مانده‌اند و اصلی‌ترین نقاط اختلاف را تشکیل می‌دهند.

استیو ویتکاف، یک معامله‌گر املاک و بدون سابقه دیپلماتیک، از سوی دونالد ترامپ مأمور یافتن راه‌حلی برای پایان دادن به جنگ اوکراین شده است. او تاکنون پنج بار با ولادیمیر پوتین دیدار کرده و در این دیدارها از مترجمان تأمین‌شده توسط کرملین استفاده کرده که نگرانی‌هایی را در میان ناظران خارجی برانگیخته است. برخی سناتورهای جمهوری‌خواه از جمله میچ مک‌کانل، رهبر پیشین اکثریت سنا، از طرح اولیه آمریکا انتقاد کرده و آن را پاداشی به تجاوز دانسته‌اند. با این وجود، سخنگوی کاخ سفید از پیشرفت “ملموس” در مذاکرات خبر داده و سفر دوباره ویتکاف به مسکو، که احتمالاً جرد کوشنر، داماد ترامپ، نیز او را همراهی خواهد کرد، نشانه عزم کاخ سفید برای نهایی کردن برخی توافقات است.

در اواخر اکتبر، کیریل دیمیتریف، فرستاده ویژه رئیس‌جمهور روسیه در امور سرمایه‌گذاری و فردی که تحت تحریم‌های آمریکا قرار دارد، دیدارهای محرمانه‌ای با ویتکاف و کوشنر در میامی داشته است. در پی افشای طرح آمریکا، بلومبرگ نیوز متن تماس تلفنی میان ویتکاف و یوری اوشاکوف، مشاور سیاست خارجی کرملین، را منتشر کرد. در این تماس که در ۱۴ اکتبر انجام شده، ویتکاف به اوشاکوف توصیه می‌کند که چگونه ترامپ را برای پذیرش توافق صلح تحت تأثیر قرار دهد و به اوشاکوف پیشنهاد می‌کند از “دستاوردهای رئیس‌جمهور” در زمینه صلح تقدیر کند. ویتکاف همچنین اشاره کرده بود که برای رسیدن به توافق صلح، “دونتسک و شاید معاوضه زمینی در جایی دیگر” لازم است. ترامپ و اوشاکوف هر دو وقوع تماس را تأیید کرده‌اند، اما اوشاکوف این افشاگری را تلاشی برای تضعیف مذاکرات پشت‌پرده دانست.