روایت‌های متضاد از اقتصاد ایران: از «گروگان هسته‌ای» تا ضرورت «تعامل با آمریکا»

پیام جوان: روزنامه اصولگرای «خراسان» در واکنشی تند به مقاله حسین مرعشی، دبیرکل حزب کارگزاران سازندگی، در روزنامه اصلاح‌طلب «سازندگی»، یادداشت او را تلاشی برای بزرگنمایی بحران اقتصادی ایران و پیشنهاد تعامل با ایالات متحده بر اساس سند راهبردی امنیت ملی این کشور توصیف کرد. مرعشی در مقاله خود، اقتصاد ایران را طی دو دهه گذشته «گروگان مسئله هسته‌ای» دانسته و با اشاره به وضعیت نامطلوب شاخص‌های اقتصادی، نسبت به بروز «بحران تأمین مواد غذایی» و پیامدهای اجتماعی آن هشدار داده بود. او در این یادداشت، راهکار برون‌رفت از این وضعیت را در تغییرات ساختاری داخلی و فراهم آوردن زمینه برای نوعی تعامل جدید با آمریکا می‌دانست.

آقای مرعشی در تشریح وضعیت کنونی اقتصاد کشور، به آمارهای نگران‌کننده‌ای اشاره کرده است. به گفته او، تورم هدف‌گذاری‌شده ۱۲ درصد بوده، اما اکنون از ۵۳ درصد فراتر رفته و پیش‌بینی می‌شود تا پایان سال به بیش از ۵۵ درصد برسد. همچنین، هدف رشد اقتصادی ۸ درصدی در برنامه هفتم به منفی ۲ درصد تنزل یافته است. او تأکید کرده که بحران ارزی دامن کالاهای اساسی را گرفته و دولت برای تأمین ۳۰ میلیارد دلار دارو و غذا با کمبود ارز مواجه است، به طوری که واردات کالاهای اساسی با دلار ۱۲۵ هزار تومانی برای جلوگیری از قحطی صورت می‌گیرد. مرعشی هشدار داده که «بحران تأمین مواد غذایی که اکنون در چند قدمی کشور قرار گرفته، این پتانسیل را دارد که مردم گرسنه را به خیابان‌ها بکشاند. این خطر جدی و بسیار نزدیک است.»

در مقابل، روزنامه «خراسان» با رد تحلیل‌های مرعشی، یادداشت او را حاوی نتیجه‌گیری‌های نادرست دانست. این روزنامه ادعای «گروگان بودن اقتصاد ایران در مسئله هسته‌ای» را رد کرده و با اشاره به اینکه از سال ۱۳۸۷ تاکنون اکثر شعارهای سال توسط رهبر انقلاب اقتصادی بوده‌اند، این نام‌گذاری‌ها را نشان‌دهنده دغدغه عمیق رهبری در حوزه اقتصاد عنوان کرده است. این در حالی است که برآوردهای مختلفی از خسارات اقتصادی ناشی از برنامه هسته‌ای و تحریم‌ها ارائه شده است؛ از جمله هزینه هفت میلیارد دلاری مستقیم برای تأسیسات هسته‌ای و از دست رفتن ۴۵۰ میلیارد تا یک تریلیون دلار درآمد ارزی از محل صادرات نفت. همچنین، حسین سلاح‌ورزی، رئیس پیشین اتاق بازرگانی ایران، خسارت کلی تحریم‌ها در یک بازه ۱۲ ساله را حدود ۱۲۰۰ میلیارد دلار تخمین زده بود.

حسین مرعشی، راه حل عبور از بحران را تشکیل شوراهای اضطراری و تغییرات ساختاری در دولت در کنار آماده‌سازی فضا برای نوعی تعامل جدید با آمریکا، به‌ویژه با تکیه بر «تغییرات لحن» واشنگتن نسبت به تهران و تأکید بر خروج از خاورمیانه، معرفی کرده است. این پیشنهاد در حالی مطرح می‌شود که پیش‌تر، در آخرین روزهای جنگ ۱۲ روزه و حملات غافلگیرکننده اسرائیل، ارتش آمریکا نیز با دستور دونالد ترامپ اقدام به بمباران و نابودی تأسیسات هسته‌ای اصلی ایران در نطنز، فردو و اصفهان کرده بود که نشان‌دهنده ابعاد پیچیده و بین‌المللی مسئله هسته‌ای و تأثیر آن بر روابط خارجی ایران است.