جهش ۱۲۱ درصدی دلار؛ بازار ارز در ۱۶ ماه نخست دولت چهاردهم

پیام جوان: در هفتم مرداد ماه ۱۴۰۳، همزمان با آغاز به کار دولت چهاردهم به ریاست مسعود پزشکیان، هر دلار آمریکا با بهای ۵۸ هزار و ۸۶۳ تومان وارد چرخه اقتصادی ایران شد. اکنون، پس از گذشت ۱۶ ماه پرچالش، این ارز خارجی با رشدی چشمگیر معادل ۱۲۱ درصد، از مرز دو برابر قیمت اولیه خود عبور کرده و به رقم ۱۳۰ هزار تومان رسیده است. این صعود بی‌سابقه، بازار ارز کشور را در کانون توجه قرار داده و چالش‌های اقتصادی جدیدی را پیش روی دولت قرار داده است.

دولت چهاردهم، دوران خود را با مجموعه‌ای از تحولات منطقه‌ای پرتنش آغاز کرد که شامل افزایش درگیری‌ها و ترور برخی مقامات در ایران، فلسطین و لبنان بود. تابستان همان سال نیز با وقوع جنگی ۱۲ روزه و بحران‌های متعاقب آن، بر پیچیدگی اوضاع افزود. در مهر ماه ۱۴۰۴، همزمان با انتشار خبر بازگشت احتمالی تحریم‌های سازمان ملل متحد (مکانیسم ماشه یا اسنپ‌بک)، نرخ دلار از مرز ۱۱۰ هزار تومان فراتر رفت و فشار بی‌سابقه‌ای را بر اقتصاد کشور وارد آورد.

با وجود تلاش‌های صورت‌گرفته از سوی نهادهای دولتی برای مهار و کنترل قیمت دلار، این ارز در ماه‌های پس از آن به سرعت توانست جایگاه خود را در کانال‌های قیمتی بالاتر تثبیت کند. پاییز ۱۴۰۴ شاهد جهش قابل توجه ۲۶.۴ درصدی دلار بود که طی آن، ارزش این اسکناس آمریکایی از ۱۱۰ هزار تومان به قله ۱۳۰ هزار تومان صعود کرد. این روند صعودی مستمر، نشان‌دهنده تاثیر عمیق عوامل متعدد بر پویایی بازار ارز ایران است.

کارشناسان اقتصادی این نوسانات شدید و غیرقابل پیش‌بینی در بازار ارز را حاصل ترکیبی از عوامل داخلی و خارجی می‌دانند. تحولات ژئوپلیتیکی منطقه، سیاست‌های اقتصادی اتخاذ شده توسط دولت، نوسانات بازارهای جهانی و همچنین عدم وجود اعتماد کافی به ثبات اقتصادی کشور در شرایط کنونی، همگی به این رشد تصاعدی دامن زده‌اند. این وضعیت، لزوم تدوین راهبردهای جامع و مؤثر برای مدیریت بازار ارز و مقابله با فشارهای تورمی را بیش از پیش نمایان می‌سازد.