پیام جوان: وزیر جهاد کشاورزی ایران اخیراً از شکایت رسمی چندین واردکننده کالاهای اساسی از این وزارتخانه خبر داد. غلامرضا نوری قزلجه، ضمن اشاره به این شکایات که به دلیل “سهم آنان در واردات” مطرح شدهاند، برخی از این واردکنندگان را متهم کرد که سودی “چند برابر” ثروت دونالد ترامپ، رئیسجمهور سابق آمریکا، کسب میکنند. این اظهارات در حالی مطرح شد که برآوردهای نشریه فوربز داراییهای ترامپ را تا سپتامبر ۲۰۲۵ حدود ۷.۳ میلیارد دلار تخمین زده است.
به نظر میرسد شرکتهای مورد اشاره عمدتاً واردکنندگان نهادههای دامی هستند که به گفته دبیر اتحادیه مربوطه، مبلغ ۵.۶ میلیارد دلار از دولت طلبکارند. برخی از این شرکتهای بزرگ، نهادههای وارداتی را در گمرک نگه داشتهاند تا پس از تسویه بدهی ارزی، آنها را وارد بازار کنند. نهادههای دامی شامل اقلام حیاتی نظیر ذرت، جو و کنجاله سویا هستند که نقش اساسی در تغذیه دام و طیور کشور ایفا میکنند.
این ادعاها در بستر تخصیص ۱۱ میلیارد یورو ارز ترجیحی برای واردات نهادهها و کالاهای اساسی در بودجه سال جاری مطرح شده است. پیشتر، گزارشهایی از تخلفات گسترده در ثبت سفارش و خرید و فروش مجوز واردات نهادههای دامی در بازار سیاه منتشر شده بود. بسیاری از شرکتهای واردکننده کالاهای اساسی در ایران متهم به وابستگی به نهادها و افراد نزدیک به حکومت و بهرهمندی از رانت ناشی از اختصاص ارز دولتی هستند.
رئیس قوه قضائیه نیز به مواردی اشاره کرده که افراد بدون قصد واردات کالا، اقدام به ثبت سفارش کرده یا کالاهای ثبت سفارش شده را خارج از مجاری قانونی به فروش میرسانند. پروندههای فساد اقتصادی متعددی در این زمینه به جنجال کشیده شده، از جمله پرونده “چای دبش” که در آن میلیاردها دلار ارز نیمایی برای واردات چای و ماشینآلات اختصاص یافت، اما بخش قابل توجهی از آن در بازار آزاد فروخته شد. این معضلات رانت و انحصار، ایران را در گزارش سازمان شفافیت بینالملل برای سال ۲۰۲۴، از لحاظ گستردگی فساد مالی، در جایگاه ۱۵۱ از میان ۱۸۰ کشور قرار داده است.
