پیام جوان: کشورهای عضو اتحادیه اروپا روز دوشنبه به توافق نهایی بر سر مواضع خود در قبال بسته جدید قوانین مهاجرت و پناهندگی دست یافتند. این بسته جامع شامل بازنویسی مقررات پناهندگی، تعیین یک فهرست واحد از «کشورهای امن مبدأ» و ایجاد چارچوبی مشترک برای بازگرداندن مهاجران فاقد مدارک است. این تصمیمها که پس از ماهها بحث و مذاکره حاصل شده، مبنای مذاکرات آتی با پارلمان اروپا را تشکیل میدهد و میتواند یکی از سختگیرانهترین بازنگریهای سیاست مهاجرتی اروپا در دهههای اخیر را رقم بزند.
بر اساس این توافق، کشورهای نامزد عضویت در اتحادیه اروپا، به همراه بنگلادش، کلمبیا، مصر، هند، کوزوو، مراکش و تونس در فهرست «کشورهای امن» قرار میگیرند که نقشی تعیینکننده در رد یا پذیرش درخواستهای پناهندگی خواهد داشت. در بخش بازگرداندن مهاجران، شورای اتحادیه اروپا برای نخستینبار مقررات واحد اروپایی را تصویب کرد که شامل تعهدات تازهای برای افرادی است که حکم بازگشت دریافت کردهاند. طبق این مقررات، مهاجرانی که داوطلبانه خاک اروپا را ترک نکنند، ممکن است به دلیل «عدم همکاری» با حکم زندان مواجه شوند و کشورهای عضو نیز اجازه ایجاد «مراکز بازگردانی» را خواهند داشت.
این تصمیمها موجی از انتقادهای شدید را از سوی بیش از ۲۰۰ سازمان مدافع حقوق مهاجران به همراه داشته است. سازمان عفو بینالملل، از جمله منتقدان اصلی، مواضع تازه اتحادیه را «بازتاب رویکرد غیرانسانی در آمریکا» توصیف کرده و ایجاد مراکز بازگردانی را «بیرحمانه» خوانده است. به گفته مسئول سیاست مهاجرت در این سازمان، این سیاستها نشاندهنده «اصرار کورکورانه اتحادیه اروپا برای افزایش اخراجها، یورشها، نظارت و بازداشت به هر قیمت» است که حقوق مهاجران را تضعیف کرده و آنان را در وضعیتهای مبهم و آسیبپذیر رها خواهد کرد.
با وجود این انتقادها، عناصر اصلی طرح کمیسیون اروپا بدون تغییر عمده پیش میرود و احتمالاً به قانون تبدیل خواهد شد، زیرا پیشنویسهای اخیر پارلمان نیز عمدتاً همین مفاد را حفظ کردهاند. مذاکرات نهایی با پارلمان اروپا در هفتههای آینده ادامه خواهد یافت تا متن نهایی قوانین تصویب شود. در صورت توافق، این بسته مهاجرتی که هدف آن کاهش انگیزههای سفر خطرناک به اروپا و افزایش کنترل مرزهاست، چالشهای جدیدی را برای حقوق پناهجویان و مهاجران در این قاره ایجاد خواهد کرد.
