افزایش تنش‌های مرزی افغانستان: حملات پاکستان و روابط سرد با تاجیکستان

پیام جوان: بامداد سه‌شنبه، چهارم آذرماه، جنگنده‌های پاکستانی اهدافی را در خاک افغانستان بمباران کردند که به گفته مقام‌های طالبان، منجر به کشته شدن دست‌کم ۹ کودک و یک زن در ولایت خوست شد. این حملات هوایی که اسلام‌آباد هدف آن را پناهگاه‌های شبه‌نظامیان تحریک طالبان پاکستان (TTP) در مناطق مرزی اعلام کرده است، نقض آشکار آتش‌بس شکننده میان دو کشور تلقی می‌شود. ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی طالبان افغانستان، ضمن محکومیت شدید این اقدام، هشدار داد که کابل در زمان مقتضی پاسخ مناسب خواهد داد.

پاکستان، گروه تحریک طالبان پاکستان را مسئول موج اخیر خشونت‌ها علیه نیروهای امنیتی خود می‌داند و طالبان افغانستان را به پناه دادن یا حمایت از این گروه متهم می‌کند؛ اتهامی که همواره از سوی کابل رد شده است. این حملات در شرایطی رخ می‌دهد که تنها یک ماه از توافق آتش‌بس میان اسلام‌آباد و کابل، با میانجی‌گری قطر و ترکیه، می‌گذشت. وزیر دفاع پاکستان پیشتر هشدار داده بود که هرگونه حمله‌ای که به افغانستان نسبت داده شود، با پاسخ هوایی مواجه خواهد شد. منابع اطلاعاتی پاکستان از کشته شدن “تعداد قابل توجهی از شبه‌نظامیان” خبر داده‌اند، در حالی که طالبان افغانستان بر تلفات غیرنظامی تأکید دارد.

در همین حال، در مرزهای شمالی افغانستان، روابط میان طالبان و تاجیکستان همچنان پرتنش و پیچیده باقی مانده است. با وجود افزایش رفت‌وآمدهای دیپلماتیک با هدف کاهش تنش و جلوگیری از درگیری‌های مرزی، کارشناسان بر این باورند که بی‌اعتمادی عمیق و اختلافات بنیادین همچنان مانع از بهبود پایدار روابط است. این گفت‌وگوها عمدتاً بر گسترش همکاری در زمینه‌های انرژی، تجارت و پروژه‌های اقتصادی متمرکز بوده، اما درگیری‌های پراکنده مرزی و اتهامات متقابل به پناه دادن گروه‌های مسلح همچنان ادامه دارد.

تاجیکستان، طالبان را به حمایت از گروه انصارالله متهم می‌کند که عمدتاً متشکل از شهروندان تاجیک بوده و به دنبال سرنگونی دولت سکولار دوشنبه است. در مقابل، طالبان مدعی است که تاجیکستان از جبهه مقاومت ملی افغانستان پشتیبانی می‌کند؛ اتهامی که دوشنبه آن را رد می‌کند. مسائل مربوط به کنترل سفارت افغانستان در دوشنبه و حضور مخالفان طالبان نیز از دیگر محورهای تنش‌زاست. با این وجود، همکاری‌های عملی مانند صادرات برق تاجیکستان به افغانستان و مذاکرات برای تسهیل روادید ادامه دارد. کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که به رسمیت شناختن رسمی حکومت طالبان از سوی تاجیکستان بعید است و دو طرف ترجیح می‌دهند در چارچوب “همکاری سرد و محتاطانه” و تنها در حوزه‌های منافع مشترک به تعامل محدود خود ادامه دهند.