آسمان زمین در تسخیر استارلینک: رشد بی‌سابقه و چالش‌های حقوقی

پیام جوان: آسمان زمین در دهه‌های اخیر شاهد تحولی بی‌سابقه در شمار ماهواره‌های فعال بوده است. از آغاز عصر فضا در سال ۱۹۵۷ تا سال ۲۰۱۹، به‌طور متوسط هر پنج روز یک ماهواره به مدار زمین اضافه می‌شد، اما با ظهور و گسترش پروژه استارلینک، این روند شتابی خیره‌کننده یافته و اکنون تقریباً هر پنج ساعت یک ماهواره جدید به مدار تزریق می‌شود. این منظومه عظیم ماهواره‌ای، که توسط شرکت اسپیس‌اکس توسعه یافته، با هدف ارائه اینترنت پرسرعت و مقرون‌به‌صرفه به سراسر جهان، به‌ویژه مناطق محروم از زیرساخت‌های سنتی، در حال تغییر معادلات ارتباطی است.

استارلینک به دلیل ماهیت ماهواره‌ای خود، در برابر بلایای طبیعی، درگیری‌ها یا مداخلات دولتی، آسیب‌پذیری کمتری نسبت به زیرساخت‌های زمینی دارد و برای بسیاری از کاربران، به ابزاری حیاتی برای دسترسی به اطلاعات و ارتباطات تبدیل شده است. با این حال، همین موفقیت و گسترش سریع، نهادهای نظارتی ملی و بین‌المللی را با چالش‌های جدی مواجه کرده است. داده‌ها نشان می‌دهد که حدود ۲۱ درصد از کاربران استارلینک در کشورهایی به این سرویس دسترسی دارند که شرکت در آن‌ها مجوز فعالیت ندارد، که این امر نگرانی‌های جدی را در سطح دولت‌ها و سازمان‌های بین‌المللی برانگیخته است.

ویکتوریا سامسون، مدیر امنیت و پایداری فضایی در بنیاد «جهان امن»، زمانی تصور منظومه‌ای با هزار ماهواره را غیرواقعی می‌دانست، در حالی که اکنون بیش از ۹ هزار ماهواره استارلینک فعال هستند و این شرکت قصد دارد شمار آن‌ها را در آینده به ۴۲ هزار برساند. این مقیاس عظیم، استارلینک را به یکی از بزرگترین ارائه‌دهندگان اینترنت در جهان تبدیل کرده، به‌طوری که از هر ۱۴۰ کاربر اینترنت، یک نفر از خدمات آن بهره می‌برد. این گسترش بی‌سابقه، قدرت عظیمی را در اختیار یک شرکت خصوصی قرار داده و سوالاتی جدی در مورد حاکمیت فضایی و قوانین بین‌المللی مطرح می‌کند.

این انقلاب ارتباطی بدون توانایی‌های بی‌نظیر اسپیس‌اکس در پرتاب‌های فضایی ممکن نبود. موشک‌های فالکون ۹ با قابلیت استفاده مجدد، هزینه پرتاب هر کیلوگرم محموله به مدار را به میزان چشمگیری کاهش داده‌اند و اسپیس‌اکس اکنون بیش از مجموع تمامی شرکت‌های خصوصی و دولت‌ها، پرتاب فضایی انجام می‌دهد. در کنار استارلینک، پروژه بلندپروازانه استارشیپ با هدف سکونت دائم انسان در مریخ، افق‌های جدیدی را می‌گشاید. در حالی که ایلان ماسک با این پروژه‌ها به سمت تحقق رویای چندسیاره‌ای کردن حیات بشری پیش می‌رود، عقب‌ماندگی نهادهای نظارتی از سرعت پیشرفت فناوری، به او آزادی عمل بی‌سابقه‌ای برای تعریف قوانین خود بخشیده است.